Antykoncepcja u małych zwierząt Cz. IV – metody niechirurgiczne u samic

Podobnie jak u samców, także u samic nieprzeznaczonych do rozrodu wybiera się różne formy antykoncepcji. Może ona mieć charakter trwały i zwykle jest osiągana metodami chirurgicznymi, co przedstawiono w poprzednim artykule (Antykoncepcja u małych zwierząt. Cz. III – metody chirurgiczne u samic, WWP 7-8/2018). Z uwagi jednak na nieodwracalne konsekwencje, a także potencjalne niepożądane skutki uboczne zabiegów operacyjnych, stosuje się u samic także różne formy postępowania niechirurgicznego (15).

Antykoncepcja trwała

W zakresie metod antykoncepcji trwałej, rozumianej jako postępowanie jednorazowe prowadzące do nieodwracalnej niepłodności, oferta jest bardzo nikła, a właściwie jednostkowa, ponieważ do wyboru jest tylko sterylizacja chemiczna. Poza tym istnieje oczywiście możliwość wielokrotnego stosowania metod przewidzianych dla antykoncepcji czasowej w celu przedłużenia ich działania aż do końca życia zwierzęcia, ale w takim przypadku rekomenduje się sterylizację chirurgiczną.

Sterylizacja chemiczna samicDo tego celu proponowany jest związek chemiczny, diepoksyd 4-winylocykloheksenu (diepoksy-4-winylocykloheksen), od swojej nazwy angielskiej określany skrótem VCD, o wzorze cząsteczkowym C8H12O2. Epoksydy, inaczej epitlenki, są produktami syntezy organicznej i zawierają w swojej cząsteczce trójczłonowy pierścień posiadający dwa atomy węgla i atom tlenu. VCD jest używany w przemyśle przy produkcji tworzyw sztucznych, w tym jako rozpuszczalnik żywic epoksydowych. Powoduje to narażenie ludzi pracujących w tej branży na negatywny wpływ rzeczonej substancji, stąd zainteresowanie badaniami nad szkodliwością VCD, a między innymi jego toksycznym oddziaływaniem na jajniki i ich komórki rozrodcze (ang. ovotoxicity).

W jajnikach ssaków w chwili porodu znajduje się zdeterminowana liczba gamet – oocytów otoczonych pojedynczą warstwą komórek somatycznych...