Zespół krowy zalegającej (Downer Cow Syndrome) – znaczenie oraz sposoby zapobiegania i leczenia

Przedruk artykułu z Monografia: Noworodek a środowisko (część 14). Problemy metaboliczne krów wysokocielnych. Pod red. T. Stefaniaka, A. Rząsy, P. Jawor, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2019. DOI: 10.30825/1.9.2019.

Zespół krowy zalegającej [zespół trudnego wstawania, Downer Cow Syndrome (DCS), nonambulatory cows] jest definiowany jako długotrwała niezdolność do podniesienia się do pozycji stojącej, krowa zwykle leży na mostku i nie jest w stanie wstać przez ponad 24 godziny (Cox, 1981). Sam fakt zalegania dłużej niż 24 godziny staje się przyczyną uszkodzenia mięśni i nerwów, co znacząco zmniejsza szanse na wyzdrowienie (Green i wsp., 2008). W trakcie zalegania, z powodu ucisku, dochodzi do uszkodzenia nerwów i mięśni kończyn miednicznych, spowodowanych martwicą niedokrwienną. Szczególnie narażone na ucisk są dwa miejsca na przebiegu nerwów kończyny miednicznej. Na wysokości szyjki kości udowej nerw kulszowy jest naciągany, gdy krowa leży zadem na boku, szczególnie silny ucisk następuje podczas przyjmowania pozycji zwiniętej z głową skierowaną do tyłu, jak w porażeniu poporodowym. Drugim miejscem narażonym na ucisk jest okolica nasady bliższej kości piszczelowej, gdzie przebiega nerw strzałkowy. Jeśli krowa leży na twardym podłożu i nie zmienia pozycji, bardzo szybko pojawiają się najpierw zaburzenia funkcji (porażenia) tych nerwów, a następnie nasilające się, z czasem nieodwracalne zmiany degeneracyjne.

Zmiany degeneracyjne mięśni kończyny miednicznej powstające z powodu przedłużającego się zalegania są konsekwencją osłabionego przepływu krwi żylnej i limfy przez uciśnięte ciężarem krowy mięśnie kończyny, na której leży zadem krowa. Jednocześnie nie obniża się ciśnienie krwi tętniczej. W dalszym etapie dochodzi do przedostawania się zwiększonej objętości płynu do przestrzeni śródmiąższowej i narastania ciśnienia w obrębie mięśni, ponieważ powięź nie jest w stanie rozszerzyć się dostatecznie mocno, aby pomieścić zwiększającą s...