Wpływ niskodawkowej mikotoksykozy zearalenonowej na stan histologiczny jajników niedojrzałych płciowo loszek

Zearalenon (ZEN) jest niesteroidową mikotoksyną o działaniu estrogenopodobnym, jak również specyficznym hormonem regulującym rozmnażanie płciowe Fusarium (stadium płciowe – Gibberella zeae). W sprzyjających warunkach klimatycznych różne rodzaje Fusarium (np.: F. culmorum, F. graminearum, F. tricinctum) produkują około 150 pochodnych ZEN. W latach dwudziestych ubiegłego stulecia w ziarnie kukurydzy stwierdzono obecność substancji estrogennej, powodującej zaburzenia układu rozrodczego zwierząt.

Jednakże dopiero w latach sześćdziesiątych z kukurydzy porażonej grzybami z rodzaju Fusarium wyizolowano substancję uterotropową, którą Urry i wsp. (22) nazwali ZEN. Ten sam związek wyodrębnili Christensen i wsp. (4) z inokulowanej zarodnikami Fusarium kukurydzy i nazwali go toksyną F-2. Jest to jedna z najczęściej stwierdzanych mikotoksyn fuzaryjnych w tkankach zwierząt, roślin oraz ludzi (14, 28). Zearalenon to związek o stabilnej budowie, nieulegający degradacji zarówno podczas przechowywania, mielenia, jak również podczas obróbki technologicznej z zastosowaniem wysokich temperatur lub mielenia wilgotnych zbóż, co sprzyja gromadzeniu się ZEN w wysokiej koncentracji we frakcjach glutenu (15).

Zearalenon jest laktonem kwasu rezorcynowego chemicznie opisanym jako 6-(10-hydroksy-6-okso-E-1-undecenylo)-β-lakton kwasu rezorcynowego (C18H22O5, masa molowa: 318,36 g/mol, CAS – Chemical Abstracts Sernice – 17924-92-4). Mikotoksyna jest koloru białego, struktury krystalicznej, o temperaturze topnienia 164-165°C, jest nierozpuszczalna w wodzie, lecz rozpuszcza się w środowisku alkalicznym i innych rozpuszczalnikach organicznych (15).

Analiza pasz zanieczyszczonych tą mikotoksyną jest ważnym warunkiem wstępnym do oceny ryzyka i włączenia działań prewencyjnych wobec grup zwierząt narażonych na działanie tej mikotoksyny. Może jednak okazać się niewystarczająca podczas diagnozowania stopnia narażenia indywidualnych organizmów. Wyzwaniem do przyżyciowej oceny stopnia narażen...