Szczepienie świń – w jakim celu i kiedy?
Szczepienia w hodowli trzody chlewnej są bardzo ważnym aspektem profilaktyki. Każde stado oraz każda grupa technologiczna wymaga indywidualnego postępowania profilaktycznego, dopasowanego do warunków epizootycznych. Nie istnieje jeden uniwersalny schemat szczepień, który miałby zastosowanie dla całej trzody chlewnej. Istnieją programy szczepień specyficzne dla konkretnej jednostki chorobowej, jednak nie dla danego gatunku zwierzęcia. Przed podjęciem decyzji o szczepieniach należy zawsze ocenić ryzyko wystąpienia choroby w stadzie, uwzględniając wiek zwierząt oraz praktyki związane z zarządzaniem danego stada.
Dobra praktyka hodowlana oraz właściwe zarządzanie stadem to bardzo złożony i niejednokrotnie najtrudniejszy do pokonania problem w gospodarstwie. Zredukowanie do minimum narażenia prosiąt na czynniki chorobotwórcze poprzez właściwą higienę, szeroko rozumianą bioasekurację, stosowanie zasady „all-in/all-out” pozwala przesunąć w czasie konieczność wykonania pierwszych szczepień profilaktycznych. Gospodarstwa, w których są zapewnione bioasekuracja oraz dobrostan, mogą ograniczyć konieczność stosowania szczepień, podczas gdy w gospodarstwach, w których zarządzanie jest na niższym poziomie, wymagane będą bardzo szerokie i agresywne programy szczepień.
Dzieje się tak dlatego, że w gorszych warunkach hodowli i chowu zwierzęta są bardziej podatne na zakażenia nawet mniej zjadliwymi patogenami. W uproszczeniu można to pokazać na przykładzie czynników chorobotwórczych wywołujących zakaźne zanikowe zapalenie nosa: zimne i wilgotne środowisko oraz niewystarczająca wentylacja powodująca gromadzenie gazów drażliwych sprzyja kolonizacji dróg oddechowych przez patogeny, natomiast spadek odporności wywołany stresem zwiększa podatność na rozwój choroby oraz jej cięższy przebieg.
Ważnym aspektem jest tzw. odporność stadna. Termin ten jest używany do określenia odsetka zwierząt odpornych, które powinny przyczynić się do obniżenia częstości występowania zakażeń. Odsetek ten obejmuje zwierzęta, które przeszły zakażenie i nabyły odporność, oraz te, które zostały zaszczepione. Zagęszczenie zwierząt i ciągły bliski kontakt ze zwierzętami odpornymi sprawia, że ryzyko zakażenia zwierząt wrażliwych jest obniżone. Warto jednak pamiętać, że szczepienia nie zapewniają pełnej ochrony stada przed zakażeniem. Szczepienia dają tylko częściową ochronę: mogą wpłynąć na zmniejszenie podatności świń na zakażenie, przyspieszenie eliminacji patogenu poprzez ograniczenie możliwości jego namnażania czy replikacji lub skrócenie okresu siewstwa. Jednak najczęściej szczepionki są stosowane w celu ograniczenia wystąpienia choroby albo złagodzenia jej objawów.
Nieskuteczność szczepień – skąd biorą się niepowodzenia w szczepieniach?
Niekiedy lekarz weterynarii opiekujący się fermą widzi, że szczepienia nie przyniosły spodziewanego efektu, choć zrobił wszystko zgodnie ze sztuką lekarską i zaleceniami producenta. Należy wtedy przeanalizować, z jakiego powodu mogło dojść do takiej sytuacji.
Przy planowaniu szczepień zawsze powinna być brana pod uwagę kwestia odporności siarowej u prosiąt. Ma to istotny wpływ na skuteczność szczepień w tej grupie zwierząt. U młodych prosiąt (średnio do 6.-8. tyg. życia) odporność bierna stanowi początkowo bardzo dobrą ochronę, jednak ten wysoki poziom odporności przekłada się na gorszą odpowiedź immunologiczną po szczepieniu. Odporność bierna prosięcia wraz z wiekiem słabnie, osiągając poziom, który nie zapewnia już ochrony, natomiast skutecznie blokuje odpowiedź organizmu prosięcia na szczepionkę.
W związku z czym sugeruje się rozpoczęcie niektórych szczepień u prosiąt dopiero od 10. tyg. życia (np. przeciwko pleuropneumonii świń). Oczywiście niejednokrotnie ze względów ekonomicznych szczepieniom poddawane są młodsze prosięta, szczególnie w przypadkach częstych wybuchów choroby zakaźnej w stadzie. Wspomniane przeciwciała matczyne obecne są w siarze wówczas, gdy w odpowiednim momencie ciąży przeprowadzi się szczepienie loszek i loch w stadach wolnych od określonego patogenu. Zatem zbyt późne przystąpienie do szczepień macior (na ok. 1-2 tyg. przed porodem) nie przyniesie spodziewanego efektu i ochrona prosiąt będzie niewystarczająca.
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2608 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Ogólnopolski Dzień Koni
Koń od setek lat zajmował stałe miejsce w polskim krajobrazie, w polskim życiu, i w polskiej symbolice narodowej. Stanowił również symbol bogactwa, bowiem nie każdego było na niego stać. Zwierzęta te przez długi czas były popularnymi zwierzętami pociągowymi, pełniły też funkcje transportowe czy pracowały w gospodarstwach. Rozwój techniki zmienił jednak nieco rolę koni, we współczesnym […]
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Obserwacje epizootiologiczne oraz wyniki badań klinicznych, anatomopatologicznych i laboratoryjnych prowadzonych w chlewniach średnio- i wielkotowarowych, w których stwierdzano nagłe zachorowania – z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, przede wszystkim wśród warchlaków i tuczników – wskazują, że ich przyczyną dość często bywa pleuropneumonia świń. Czynnikiem etiologicznym tej choroby są drobnoustroje Actinobacillus pleuropneumoniae (App). Cechą charakterystyczną […]
Szerzenie się, profilaktyka i terapia ważnych ekonomicznie chorób układu oddechowego świń (pleuropneumonia, mykoplazmowe zapalenie płuc)
Choroby układu oddechowego świń są ważnym problemem zdrowotnym i – w konsekwencji – ekonomicznym w chowie świń. Przyczyny wysunięcia się tej grupy chorób na czoło problemów zdrowotnych to, przede wszystkim, mająca miejsce w Europie około 30 lat temu zmiana systemu chowu świń z drobnotowarowego na średnio- i wielkotowarowy oraz potęgujący się z roku na roku […]
Wprowadzenie do stomatologii koni
Problemy stomatologiczne i wynikające z ich obecności przeszkody w prawidłowym użytkowaniu koni są jedną z częstszych przyczyn interwencji lekarzy weterynarii specjalizujących się w tej dziedzinie. Dowiedziono, że po diagnostyce kulawizn, szczepieniach, diagnostyce i leczeniu chorób układu rozrodczego, badanie przed kupnem/sprzedażą zajmuje najwięcej czasu praktykującym lekarzom weterynarii (1). Ewolucyjna droga od żyjącego we wczesnym Eocenie Hyracotherium […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]