Pierwiastki śladowe w okresie pastwiskowym bydła

Profilaktyka niedoborów Cu jest oparta na stosowaniu dodatków mineralnych mających w swoim składzie zwiększoną ilość tego pierwiastka, np.: lizawki, premiksy lub bolusy dożwaczowe. Należy stosować także odpowiednie nawożenie gleby, jednorazowa dawka CuSO4 w ilości 5,7-8,0 kg/ha zapewnia właściwą podaż Cu przez 3-4 lata, z wyjątkiem gleb wapiennych (5).

Tolerancja Cu u przeżuwaczy jest niska, co może prowadzić do przedawkowania i zatrucia miedzią. W przypadkach zatrucia u bydła mogą wystąpić: biegunka, utrata apetytu, zaparcia, hemoglobinuria. Ponadto występuje tzw. kryzys hemolityczny charakteryzujący się u krów chwiejnym chodem, niedokrwistością, żółtaczką i zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi. Leczenie zatrucia Cu opiera się na wyeliminowaniu źródła nadmiaru Cu oraz stosowaniu antagonistów (np. molibdenian amonu), a także związków chelatujących (wersenian dwusodowy wapnia) oraz tiosiarczanu sodowego jako substancji zwiększających wydalanie Cu. Można podawać również siarczany, które potęgują antagonizm Mb lub Zn jako pierwiastek konkurencyjny (5, 8 10).

Selen

Selen jest pierwiastkiem wykorzystywanym w przemianach metabolicznych komórki, wchodzi w skład enzymów oksydoredukujących, cytochromów, selenoprotein oraz bierze udział w prawidłowej syntezie, aktywacji i metabolizmie hormonów tarczycy. Stymuluje układ odpornościowy i jako antyoksydant chroni tkanki zwierząt przed działaniem wolnych rodników. Wykazuje także działanie przeciwzapalne i przeciwwirusowe poprzez wpływ na migracje neutrofili i wytwarzanie przeciwciał IgM przez limfocyty (7, 12).

Zapotrzebowanie krów na Se podano w tab. 1. Prawidłowy status selenowy u dorosłego bydła wynosi 0,07-0,1 μg/ml, a u cieląt: 0,05-0,08 μg/ml (12).

Pasze roślinne stanowią główne źródło selenu w żywieniu bydła. W wielu krajach Europy (w tym w Polsce) gleby są ubogie w selen, co wiąże się z niską zawartością tego pierwiastka w paszach.

Niedobór selenu u krów charakteryzuje się wystąpieniem pokarmowej dystr...