Nowe koncepcje w immunoprofilaktyce – szczepienia a badania nad mikrobiomem

W numerze 1/2017 „Weterynarii w Terenie” ukazał się artykuł pt.: Szczepienia jako opłacalna praktyka w zarządzaniu stadem. Przedstawiono w nim informacje z zakresu podstaw szczepień, zalet i wad szczepionek oraz listę dostępnych na polskim rynku weterynaryjnym preparatów. Po dwóch latach od ukazania się powyższej publikacji w piśmiennictwie światowym opublikowano nowe informacje na temat szczepień, w tym też zależności między podawanym antygenem szczepionkowym a obecną mikroflorą wirusową i bakteryjną organizmu. W międzyczasie wprowadzono także na rynek nowe preparaty, które mogą być wykorzystane przez lekarzy weterynarii w kontroli zachorowań zwierząt w stadach.

O skuteczności i potrzebie szczepień populacji wiadomo nie od dziś, gdyż zastosowanie szczepionek i obowiązkowe szczepienia ochronne w ostatnich 200 latach pozwoliło opanować, a nawet zupełnie wyeliminować groźne choroby zakaźne (np. ospa prawdziwa, księgosusz) lub skutecznie ograniczyć ich występowanie (np. pryszczyca, pleuropneumonia). Zatem szczepienia są jednym z najskuteczniejszych narzędzi w walce z chorobami zakaźnymi. W Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej częstość występowania chorób zakaźnych ludzi i związana z nimi śmiertelność zmniejszyły się o 95-99% w porównaniu z okresem przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień ochronnych. Dzięki ich zastosowaniu zapadalność na takie choroby, jak: błonica, tężec, odra, świnka, różyczka i poliomyelitis zmniejszyła się o ponad 90% (1).

Dziś szczepienia są prowadzone powszechnie oraz często używa się zamiennie terminów „szczepienie” i „immunizacja”. Należy jednak pamiętać, że pierwszy termin oznacza czynne zapobieganie, a drugi interwencję, która może być zarówno czynna (podanie szczepionki), jak i bierna (podanie surowicy). Szczepienia mają za zadanie wywołać odpowiedź immunologiczną, podobną do powstającej przy reinfekcji po przebyciu zakażenia naturalnego. Długoterminowa odporność poszczepienna jest więc związana z powstaniem swoistych an...