Monitorowanie stada bydła w celu wykrywania ryzyka zaburzeń mineralnych i metabolicznych w okresie przejściowym

Przedruk artykułu z Monografia: Noworodek a środowisko (część 14). Problemy metaboliczne krów wysokocielnych. Pod red. Stefaniak T., Rząsa A., Jawor P., Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2019. DOI: 10.30825/1.9.8.2019.

Ukierunkowana selekcja genetyczna bydła mlecznego, a także wzrost wiedzy na temat racjonalnego żywienia, utrzymania warunków dobrostanu oraz doświadczenie w zarządzaniu dużą grupą zwierząt prowadzą do ciągłego wzrostu wydajności mlecznej, dla której maksymalny poziom prawdopodobnie nie został jeszcze osiągnięty. Niemniej, proces ten nie może trwać w nieskończoność, ponieważ występują biologiczne przeszkody (np. ograniczona wielkość pobrania suchej masy) uniemożliwiające niekończący się wzrost w produkcji.

U bydła mlecznego ostatnie 3 tygodnie ciąży oraz pierwsze 3 tygodnie laktacji nazywa się „okresem przejściowym” (Drackley, 1999). Jest to jeden z krytycznych okresów dla krowy mlecznej, ponieważ w tym czasie dochodzi do rozwoju większości zaburzeń metabolicznych i chorób wymienionych w tab. 1. Specyfika tego okresu związana jest ze wzrostem płodu, zwłaszcza w ostatnich 4-8 tygodniach ciąży, co powoduje istotne zwiększenie zapotrzebowania na białko i energię u krowy (Quigley i Drewry, 1998).

Tab. 1. Średnia częstotliwość i zakres występowania niektórych zaburzeń poporodowych w 61 stadach krów o wysokiej wydajności mlecznej (Drackley, 1999)

Natomiast po porodzie szybki wzrost produkcji mleka, za którym nie nadąża odpowiednio szybko pobranie wystarczającej ilości energii i białka, powoduje u krowy powstanie ujemnego bilansu białkowo-energetycznego (Bell, 1995). Ujemny bilans energii (UBE) wywołuje mobilizację rezerw organizmu, umiejscowionych głównie w tkance tłuszczowej i mięśniowej, które wykorzystywane są przede wszystkim przez gruczoł mlekowy do produkcji mleka. Paradoks sytuacji polega na tym, że mimo UBE krowa jest biologicznie ukierunkowana na wzrost produkcji. UBE może trwać nawet do 14. tygodnia lakt...