Tężec u koni

Początek infekcji

Należy odejść od przekonania, że do rozwoju tężca może dojść tylko przy ranach kłutych, penetrujących w głąb tkanek (podręcznikowym wręcz przykładem jest brudny gwóźdź, na którym znajdują się przetrwalniki laseczki tężca).

Do rozwoju choroby może dojść nawet przy powierzchownych zranieniach, jeżeli tylko patogen znajdzie odpowiednie dla siebie warunki pozwalające na przejście w formę wegetatywną i produkcję toksyn. Z tego powodu niezmiernie ważne jest, aby czyścić i dezynfekować każdą ranę, do której doszło u koni.

Czasem można spotkać w literaturze informację, że w momencie kiedy po oględzinach zwierzęcia i po wywiadzie z właścicielem nie jest możliwe ustalenie wrót wejścia bakterii, użyte jest pojęcie „tężca idiopatycznego”. Należy jednak brać pod uwagę, że nie wszystkie miejsca skaleczenia są widoczne dla nieuzbrojonego oka bądź można je przeoczyć w badaniu klinicznym. U roślinożerców opisuje się możliwość rozwoju tężca spowodowanego wniknięciem bakterii w miejscach przerwania ciągłości tkanek w jamie ustnej lub innej części przewodu pokarmowego (powstałych wskutek spożywania włókna i twardego pokarmu) (3).

Kiedy dochodzi do objawów klinicznych? 

Okres inkubacji wynosi przeważnie od 7 do 21 dni, jednakże niektóre konie mogą manifestować objawy kliniczne tygodnie, a nawet miesiące po zakażeniu. Najgorszy etap choroby ma miejsce 5-10 dni od pojawienia się pierwszych objawów (3). Długi okres inkubacji jest przeważnie skorelowany z łagodnymi symptomami i dobrymi rokowaniami. Z kolei krótki czas inkubacji i szybki postęp objawów klinicznych są uważane za czynniki świadczące o złym rokowaniu (7). Okres inkubacji jest najprawdopodobniej skorelowany z dawką zakaźną i odległością wrót zakażenia od centralnego układu nerwowego (rany w obszarze głowy stanowiące wrota wejścia dla C. tetani świadczą o złym rokowaniu). Należy również pamiętać, że przetrwalniki bakterii mogą pozostawać w miejscu zranienia nawet przez okres kilku tygod...