Diagnostyka chorób wątroby w stadach bydła mlecznego – moda czy konieczność?

Rola i znaczenie wątroby u przeżuwaczy

Wątroba jest często pomijanym narządem w badaniu klinicznym krów, podczas gdy jest ona ważnym miejscem przebiegu procesów metabolicznych, biorącym udział w trawieniu i detoksykacji substancji trafiających z pokarmem (między innymi mikotoksyn). Ten największy wielofunkcyjny gruczoł organizmu krowy osiąga masę 4,5-5,5 kg. Wątroba odgrywa kluczową rolę w: metabolizmie glukozy, białek i lipidów, ketogenezie, detoksykacji amoniaku, katabolizmie hormonów steroidowych czy gospodarce mineralno-witaminowej. Syntetyzuje czynniki krzepnięcia krwi, wytwarza i wydziela żółć, produkuje i magazynuje niektóre białka, wytwarza heparynę, syntetyzuje cholesterol i trójglicerydy, IGF1, angiotensynogen.

Ponadto przekształca puryny w kwas moczowy, magazynuje glikogen, żelazo i witaminy, jest miejscem glukoneogenezy i rozkładu erytrocytów. W wątrobie zachodzi rozkład czerwonych krwinek i wytwarzanie haptoglobiny, która łączy się z hemoglobiną i ułatwia jej wychwytywanie przez komórki wątrobowe (powstaje wolna bilirubina). Neutralizuje toksyny i niektóre leki, amoniak przekształca w mocznik w cyklu kwasu ornitynowego, sprzęga metabolity wielu substancji z kwasem glukuronowym, umożliwiając ich wydalanie z żółcią. Bierze udział w termoregulacji. Narząd ten jest również ważnym elementem aktywacji czynności układu immunologicznego ustroju. Wątroba magazynuje witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K), których nadmiar wskutek nieadekwatnej suplementacji może prowadzić do uszkodzenia narządu. Magazynuje również mikroelementy – Cu i Fe (przy nadmiernej ich suplementacji może dochodzić do zatrucia i uszkodzenia narządu).

Przeżuwacze mogą przetwarzać niejadalne dla innych zwierząt fragmenty roślinne, w żwaczu powstają lotne kwasy tłuszczowe (głównie octowy, propionowy i masłowy), a także amoniak (na skutek rozkładu białka przez bakterie). Większość z tych substancji musi być przetworzona przez wątrobę. Przez zdrową wątrobę krowy w ciągu d...