Zatrucia jonoforami u bydła – analiza przypadków

Antybiotyki jonoforowe zostały odkryte w pierwszej połowie XX wieku. Do częściej wymienianych należą: salinomycyna, monenzyna, a także lasalocid. Jonofory przeważnie stosowane są jako leki przeciw kokcydiozie u drobiu, rzadziej jako stymulatory wzrostu u przeżuwaczy. Podawane są także w celu zwiększenia wykorzystania paszy i zwiększenia produkcji mleka u bydła. Jednym z popularniejszych jonoforów szeroko wykorzystywanych na świecie jest monenzyna wytwarzana przez szczep bakterii Streptomyces cinnamonensis (19). Ich główną właściwością jest zdolność do wiązania oraz transportu przez błony biologiczne jonów sodu i potasu niezgodnie z gradientem stężeń, co prowadzi do akumulacji wapnia wewnątrz cytozolu i w mitochondriach. W efekcie następuje uszkodzenie organelli komórkowych, obniżenie przemiany energii, w rezultacie śmierć komórki. Zaburzenie transportu Zn i Cu przez błony komórkowe, prowadzące do apoptozy komórek, jest wykorzystywane także w medycynie m.in. do leczenia nowotworów. Pewne korzyści ze stosowania jonoforów wiążą się z zapobieganiem ostremu obrzękowi i rozedmie płuc, zmniejszonej częstości występowania wzdęć oraz zaburzeń przemiany materii w okresie okołoporodowym. Jednym ze szlaków pozwalających im zmieniać metabolizm u przeżuwaczy są zmiany jakościowe i ilościowe we florze żwacza. Pod wpływem antybiotyku populacja bakterii ulega przebudowie, równocześnie liczba obecnych pierwotniaków oraz grzybów beztlenowych zostaje ograniczona. Obecność odmiennych bakterii w żwaczu odpowiedzialnych za trawienie powoduje zmiany wzajemnych proporcji lotnych kwasów tłuszczowych będących produktem ich metabolizmu. Jonofory zwiększają molowy stosunek kwasu propionowego, natomiast ilość kwasu masłowego i octowego ulega zmniejszeniu. Obniżając ilość wytwarzanego kwasu mlekowego, a jednocześnie zwiększając jego metabolizm, pozwalają ograniczyć występowanie kwasicy metabolicznej. Obecnie monenzyna jest najczęściej podawana krowom w postaci kapsuły lub bolusa dożwaczoweg...