Istota i znaczenie wczesnej śmierci zarodkowej u bydła mlecznego – pytania i odpowiedzi

Co trzeba wiedzieć o wczesnym rozwoju zarodkowym u bydła?

Zapłodnienie ma miejsce w jajowodzie, gdzie zarodek zaczyna się rozwijać (3, 23, 24). W porównaniu z rogiem macicy jajowód zapewnia zarodkowi wyjątkowo korzystne środowisko pod względem biochemicznym (32). Rozwijający się zarodek schodzi do macicy ok. 4.-5. dnia po zapłodnieniu, kiedy osiąga stadium moruli (3, 24). Wczesny rozwój zarodka obejmuje serię skoordynowanych i odpowiednio zaplanowanych w czasie podziałów komórkowych zachodzących w osłonce przejrzystej (łac. zona pellucida), co owocuje zmniejszeniem rozmiarów komórek przy każdym kolejnym podziale (32).

W 6.-7. dniu morula ewoluuje w blastocystę, która posiada wyraźną jamkę oraz dwie grupy komórek – zewnętrzny trofoblast (da początek błonom płodowym) oraz wewnętrzny embrioblast, z którego rozwiną się tkanki zarodka, a następnie płodu (3). W 8.-9. dniu dochodzi do tzw. wyklucia, kiedy to pęka osłonka przejrzysta, a blastocysta jest uwolniona (24, 32). Ta wykluta blastocysta rozpoczyna proces wzrostu (wydłużania) od ok. 12.-13. dnia, czemu towarzyszy wydzielanie przez nią pewnych substancji (3). Najważniejszą z tych substancji jest białko zwane interferonem tau (INF τ), które sygnalizuje organizmowi matczynemu obecność zarodka (4, 18, 24, 28, 30). Wydzielanie tego białka zaczyna się od 12. dnia ciąży, ze szczytem przypadającym na 15.-17. dzień ciąży (13).

Powszechnie wiadomo, że aby ciąża została utrzymana, ciałko żółte musi „utrzymać się przy życiu” (czyli ciałko żółte okresowe musi stać się ciążowym) i produkować progesteron przez wiele miesięcy. I tu tkwi podstawowa rola INF τ, który działa lokalnie w macicy, blokując luteolizę i podtrzymując funkcjonowanie ciałka żółtego – ponieważ zapobiega wydzielaniu prostaglandyny F2 alfa (PgF2α) wskutek hamowania rozwoju receptorów dla oksytocyny w endometrium (3, 4). Rozpoznanie ciąży przez matkę ma miejsce ok. 15-17 dni po zapłodnieniu (13, 32). Należy dodać, że pomyślne rozpoznanie ciąży przez...