Beztlenowce – ważna, trudna w rozpoznawaniu przyczyna biegunek prosiąt, warchlaków i tuczników

Biegunki są ważną przyczyną strat w produkcji świń. Aktualnie oczywiste jest, że etiologia biegunek jest wieloczynnikowa; w ich wywyoływaniu uczestniczą bakterie, wirusy, a w głównej mierze złe warunki środowiskowe, w których przebywają zwierzęta. Często pierwotną przyczyną biegunek są błędy w zakresie żywienia loch prośnych i karamiących, a także nieprawidłowości „w zarządzaniu siarą”. 

Zazwyczaj (historycznie) uważa się, że główną przyczyną biegunek są pałeczki okrężnicy. Fakt ten nie znajduje potwierdzenia w badaniach laboratoryjnych. Ich wyniki wskazują, że chorobotwórcze szczepy E. coli odpowiedzialne są za około 12-15% biegunek prosiąt i warchlaków. Zazwyczaj w etiologii biegunek poza pałeczkami okrężnicy udział biorą inne drobnoustroje – zazwyczaj wymieniane są: rotawirusy, cirkowirusy, wirus PED oraz zdecydowanie częściej beztlenowce. 

Beztlenowce należą do najstarszych filogenetycznie drobnoustrojów (najbardziej prymitywnych), w związku z czym są dobrze zaadoptowane do składu atmosfery Ziemi, która, w swoim czasie, była pozbawiona tlenu, natomiast zasobna była w wodór i azot. Z tego powodu ich najważniejszą cechą jest wrażliwość na działanie tlenu.

Beztlenowce tworzą dwie grupy całkowicie odmiennych bakterii. Jedne z nich (rodzaj Clostridium) zdolne są do wytwarzania endospor (spor – przetrwalników) – beztlenowce sporulujące, a inne (m.in. Fusobacterium i Brachyspira) są tej cechy pozbawione. Przetrwalniki stanowią formę przystosowania organizmów do niesprzyjających warunków środowiskowych. Kiedy warunki zewnętrzne stają się korzystne, przetrwalnik absorbuje wodę, rozrywa okrywę zewnętrzna i przekształca się w normalną komórkę bakteryjną. Spory umożliwiają niektórym beztlenowcom sporulującym przeżycie co najmniej 30 lat.

Za podstawowe źródło bytowania Clostridium uważany jest przewód pokarmowy zwierząt i człowieka oraz ziemia (w znaczeniu gleby). 

W patologii świń szczególną rolę odgrywają laseczki z rodzaju Clostridium. ...