Zespół sercowo-nerkowy, czyli co kardiolog i nefrolog mają ze sobą wspólnego?

Jeśli spojrzy się na psy w podeszłym wieku, można zauważyć, że dominujące problemy, oprócz chorób nowotworowych, to nabyte choroby serca prowadzące do zastoinowej niewydolności krążenia i przewlekła niewydolność nerek. Czy kardiolog i nefrolog są w stanie znaleźć wspólny język kliniczny?

W medycynie człowieka od niedawna istnieje pojęcie zespołu sercowo-nerkowego (CRS – ang. Cardiorenal Syndrome) (1, 2). Termin ten stosowano bardzo często w sytuacjach, w których stwierdzano występowanie nieprawidłowości funkcjonowania układu krążenia i wydalniczego, wywołane wzajemnym oddziaływaniem procesów patologicznych tych organów. Dawniej za typowe przykłady efektu zespołu sercowo-nerkowego uznawano brak skuteczności leczenia diuretykami, tak zwaną oporność na diuretyki czy dysfunkcję nerek u pacjentów z przewlekłą niewydolnością krążenia. Opisywano go również w sytuacji gromadzenia płynów w jamach ciała, obrzęków obwodowych czy przeciążenia objętościowego płynami przy współistniejącej osłabionej diurezie.

Tab. 1. Plan płynoterapii (opracowano na podstawie: Dreisen B.: Fluid therapy for the traumatized patient. JVECCS, 16(4), 2006, s. 276-299)

Psy z degeneracyjnymi chorobami zastawek to najczęstsza grupa psów trafiająca do gabinetów. Wiele z nich w czasie badania klinicznego oraz po wykonaniu późniejszych badań dodatkowych wykazuje objawy mogące wskazywać na objawy przewlekłej niewydolności nerek. Dodatkowym problemem jest fakt, iż nie tylko jest to związane z równocześnie występującymi dwoma chorobami w tej grupie wiekowej, ale również wpływem choroby serca na wydolność nerek bądź wpływem leczenia kardiologicznego na ryzyko występowania chorób nerek.

Definicja zespołu sercowo-nerkowego

Najprostszą definicją CRS może być stwierdzenie, że jest to stan kliniczny, w którym względnie prawidłowo funkcjonujące nerki ulegają dysfunkcji z powodu nieprawidłowo funkcjonującego serca, przy założeniu, że te same nerki funkcjonowałyby prawidłowo, jeśli serce byłoby zdr...