Podróżowanie z psem

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne – mechanizm działania polega na nieselektywnym hamowaniu wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny z przestrzeni synaptycznej, dzięki czemu przekaźniki pozostają dłużej w miejscu działania. Skutki uboczne, tj. rozszerzenie źrenic, zatrzymanie moczu, zaparcia, podwyższona częstość pracy serca, wynikają z działania antycholinergicznego. Wskazaniami do zastosowania leków z tej grupy są fobia dźwiękowa i lęk sytuacyjny.

• Amitryptylina (Amitryptylinum, Saroten) 1-2 mg/kg m.c co 12 godz.
• Klomipramina (Anafranil,Clomicalm) 1-3 mg/kg m.c. co 12 godz.
• Wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny – działają wybiórczo na układ serotoninergiczny, tym samym są dobrymi regulatorami nastroju. Do wskazań zalicza się: długotrwały lęk i depresję, agresję, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Sertalina jest wskazana w przypadku braku pewnych zachowań (objawów deficytowych, na przykład brak apetytu, wycofanie, unikanie kontaktów społecznych, niechęć do zabawy), fluoksetyna natomiast w przypadku występowania objawów wytwórczych.
• Fluoksetyna (Prozac, Fluoxetin, Fluoksetyna) – 0,5-2 mg/kg m.c. co 24 godziny.
• Sertalina (Zoloft, Setaloft, Asentra) – 1-3 mg/kg m.c. co 24 godz.

Podczas stosowania jednocześnie leków, które wspomagają transmisję serotoniny, należy zachować szczególną ostrożność, gdyż może to prowadzić do rozwoju zespołu serotoninowego.

Terapia lekami psychotropowymi jest długotrwała i powinna trwać kilka miesięcy. Ta trwająca ponad 6 miesięcy wpływa na transkrypcję genową i strukturę połączeń neuronalnych, pozostawiając trwały efekt. Im poważniejsze jest zaburzenie zachowania, tym farmakoterapia powinna trwać dłużej. Farmakoterapię powinno kontynuować się jeszcze przez miesiąc od chwili ustąpienia objawów. W końcowej fazie leczenia należy uwzględnić okres odstawienia leku. Przeprowadza się je stopniowo, zmniejszając dawkę leku co 1-2 tygodnie. Jeżeli terapia trwała 6 m-cy, to dawkę leku należy zmniejszać o ¹/₆. Należy o tym poinformować właściciela, aby nie przerwał nagle leczenia. Przed rozpoczęciem długotrwałej terapii lekami psychotropowymi należy wykonać badanie krwi i powtarzać je co pół roku.

Właściciel musi zostać poinformowany, że działanie leków psychotropowych występuje dopiero po 3-4 tygodniach od rozpoczęcia terapii.

Leki zmieniające zachowanie zwierząt są bardzo pomocne w leczeniu zaburzeń behawioralnych. Należy jednak pamiętać, że powinny być stosowane jako uzupełnieni terapii behawioralnej. Trzeba mieć świadomość, że zastosowanie jedynie terapii farmakologicznej bez odpowiednich ćwiczeń i zmiany postępowania właściciela w stosunku do swojego pupila będzie skutkować nawrotem zaburzenia po zakończeniu podawania leków.

Wsparcie behawioralne

W przypadku gdy pies odczuwa strach lub lęk, należy sięgnąć do bardziej zaawansowanych oddziaływań behawioralnych, których zadaniem będzie redukcja przeżywania stresu. Można to osiągnąć na drodze desensytyzacji, która polega na poddawaniu psa na ekspozycję takiego bodźca w ograniczonym co do intensywności i/lub czasie, który nie wywoła reakcji lękowej. W ten sposób uzyskuje się wzrost tolerancji na dany bodziec – w tym przypadku samochód. Sprawdzi się więc dobrze w przypadku, gdy pies odczuwa strach bądź ma chorobę lokomocyjną. Można zacząć od przyzwyczajania psa do widoku auta, następnie przebywania wewnątrz bez zapalania silnika, następnie włączamy silnik, bez ruszania z miejsca. Tak prowadzone odwrażliwianie polega na stopniowej i odbywającej się w kontrolowanych warunkach ekspozycji zwierzęcia na bodziec budzący strach bez żadnych konsekwencji, dzięki czemu reakcja lękowa ulega osłabieniu i ostatecznie zanika.

Drugą pomocną techniką będzie przeciwwarunkowanie zarówno klasyczne, jak i instrumentalne, szczególnie pomocne w przypadku lęku, ale także i strachu. Jest to zastąpienie za pomocą warunkowania reakcji niewłaściwej nową reakcją. Pies, który wcześniej bał się samochodu, dzięki kojarzeniu go z nagrodą (podawaniem smakołyków czy nagrodą w postaci spaceru) zaczyna uważać go za obiekt bardziej przyjazny. Warto zaznaczyć, że emocjonalne wspomnienia są trwale zapisywane w jądrze migdałowatym i nie ulegają wymazaniu. Kiedy pracujemy z psem za pomocą odwrażliwiania czy przeciwwarunkowania, to na poziomie mechanizmów mózgowych niejako przeprogramowujemy korę mózgową, by mogła przejąć kontrolę nad ciałem migdałowatym, za każdym razem, gdy zwierzę zostanie poddane ekspozycji na bodziec wywołujący strach czy lęk. Ponieważ nie dochodzi do procesu pełnego wygaszenia reakcji, zazwyczaj w pierwszym odruchu zwierzę może jednak odczuwać niepożądane emocje. Dlatego niezmiernie ważna w przypadku podjęcia pracy wyżej wspomnianymi technikami, jest współpraca behawiorysty z lekarzem weterynarii, który będzie monitorował proces farmakoterapii.

Warto dodać, że ogólny stan zwierzęcia wpływa na jego reakcje emocjonalne. Chory pies ma niższe progi reakcji i znacznie trudniej znosi wyzwania, także te związane z podróżą. Także starsze zwierzęta mają zaburzone funkcje poznawcze, które mogą potęgować zaburzenia lękowe. Nie bez znaczenia pozostaje także stosunek emocjonalny opiekuna zwierzęcia, ponieważ denerwujący się właściciel psa będzie negatywnie wpływał na samopoczucie psa podczas podróży. Jeśli pies boi się podróżować, szczególnie ważne jest jego prawidłowe zabezpieczenie w samochodzie, najlepiej wyznaczenie osobnej przestrzeni w klatce, transporterze, przestrzeni bagażowej i zabezpieczenie psa pasami bezpieczeństwa, ponieważ pies z zaburzeniami lękowymi podczas jazdy samochodem może powodować rozkojarzenie właściciela prowadzącego pojazd i przyczyniać się do wypadków drogowych.