Zimno, cieplej… gorąco! − czyli nowe wskazówki dotyczące wstępnego rozpoznawania sepsy
Wybrane czynniki ryzyka do rozwoju sepsy u psów i kotów:
- samce > samice
- rasa (np. dobermany, rottweilery)
- wiek (pacjent pediatryczny, pacjent geriatryczny)
- kontakty ze zwierzętami dziko żyjącymi
- przebywanie zwierząt w grupie (np. koty żyjące w gromadzie)
- hospitalizacja
- upośledzenie odporności (FIV, FeLV)
- terapia lekami immunosupresyjnymi (glikokortykosteroidy, chemioterapeutyki)
- urazy, oparzenia
- przebyte zabiegi chirurgiczne
- perforacje tkanek przez ciała obce
- udar cieplny
- choroba nowotworowa
- rozszerzenie i skręt żołądka/skręt jelita
- przetaczanie krwi
Jak wykazać niewydolność narządową w przebiegu sepsy?
U pacjenta z podejrzeniem sepsy kluczowe znaczenie ma ilościowe określenie stopnia niewydolności ważnych dla życia narządów. W tym celu bardzo przydatna jest skala SOFA (Sepsis-related lub Sequential Organ Failure Assessment). System SOFA w skali od 0 do 4 ocenia wydolność sześciu układów narządowych:
- Układu oddechowego (na podstawie PaO2/FiO2, czyli stosunku ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej do stężenia tlenu we wdychanym powietrzu).
- Krzepnięcia krwi (na podstawie liczby płytek krwi).
- Wątroby (na podstawie stężenia bilirubiny w surowicy).
- Układu sercowo-naczyniowego (na podstawie wartości średniego ciśnienia tętniczego (MAP) i konieczności stosowania leków wazopresyjnych.
- Ośrodkowego układu nerwowego (na podstawie oceny stanu świadomości w skali Glasgow).
- Nerek (na podstawie stężenia kreatyniny w surowicy lub wielkości diurezy) (6, 15).
U pacjenta bez niewydolności narządowej wartość SOFA jest równa 0. Przyjmuje się, że nagła zmiana w wyjściowej punktacji SOFA o ≥ 2 punkty w następstwie zakażenia oznacza dysfunkcję narządów. Wykazano, że nie tylko u ludzi, ale także u psów w stanie krytycznym system SOFA jest przydatnym czynnikiem prognostycznym (6, 15). W badaniu Ripianti i wsp. przeprowadzonym u 40 psów udowodniono, że u zwierząt, u których punktacja SOFA obniżała się lub utrzymywała na stałym poziomie w trakcie hospitalizacji, szanse przeżycia były zdecydowanie wyższe niż u pacjentów, u których punktacja SOFA wzrastała (w tej ostatniej podgrupie 19 psów zmarło, a tylko 1 przeżył) (13). W tab. 3 przedstawiono proponowane dla psów wartości progowe punktacji SOFA.
Jedynym elementem subiektywnym w skali SOFA jest ocena stanu świadomości pacjenta wg skali Glasgow. Pozostałe parametry są parametrami określanymi według wyników badań laboratoryjnych (badanie morfologiczne krwi, badanie biochemiczne surowicy, badanie gazometryczne), a zatem pozwalają na obiektywną ocenę stanu pacjenta. U ludzi z podejrzeniem sepsy i podwyższeniem wartości SOFA o co najmniej 2 punkty wykazano, że ogólne ryzyko śmiertelności wynosi ok. 10% (6). Lekarze weterynarii opiekujący się pacjentami w stanie krytycznym doskonale zdają sobie sprawę z trudności, jaką obarczona jest próba przewidzenia szans powodzenia leczenia, a jednocześnie muszą ją stale określać i opisywać właścicielom zwierząt. System SOFA wydaje się być doskonałym narzędziem pozwalającym nie tylko potwierdzić niewydolność narządową, ale także określić szanse przeżycia pacjenta.
Wydaje się, że w praktyce klinicznej i wstępnej, szybkiej kwalifikacji pacjentów do grupy ryzyka (w tym: zagrożenia sepsą) przydatna może być również uproszczona diagnostyka SOFA (tzw. qSOFA – quick SOFA).
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2638 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
XXVI MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA – Zdrowa krowa – zdrowe mleko
Mamy przyjemność zaprosić Państwa do uczestnictwa w XXVI MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ „Zdrowa krowa – zdrowe mleko”, która odbędzie się w dniach 19-21 czerwca w Teatrze Zdrojowymw Polanicy-Zdroju przy ul. Parkowej 2. Facebook0Tweet0LinkedIn0
Posocznica cieląt wywołana przez E. coli. Kolisepticemia
Zapobieganie W przypadku zachorowań na kolisepticemię należy brać pod uwagę przede wszystkim dwa czynniki: niski poziom immunoglobulin w surowicy krwi oraz system odchowu cieląt sprzyjający zakażeniom patogennymi szczepami E. coli (14, 17, 18). Wiele czynników ma wpływ na transfer immunoglobulin siarowych. Jednak najważniejszą rolę odgrywają czas, w jakim zostanie podana siara po urodzeniu, oraz ilość […]
Rozpoznawanie ciąży u świń w warunkach terenowych
Ultradźwiękowe detektory wód płodowych Testery te zwane z języka angielskiego typem A – mode (tryb A, puls – echo), różnią się od aparatów dopplerowskich tym, że rejestrują wielkość amplitudy odbitej fali dźwiękowej. Urządzenia te działają w oparciu o wykrycie wód płodowych wypełniających ciężarną macicę. Wykorzystuje się w nich zjawisko odbicia fal ultradźwiękowych. Przyłożona do ciała […]
Kiedy warto zlecić rozmaz krwi u koni?
Z drugiej strony należy jednak mieć na uwadze niską czułość tej metody – wynik ujemny nie jest podstawą wykluczenia choroby. Zarówno w przypadku anaplazmozy, jak i babeszjozy odsetek zakażonych krwinek może być bardzo niski, a okres, w którym będzie możliwa ich mikroskopowa identyfikacja, krótki (4, 8). Co za tym idzie, w razie wyniku ujemnego u […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]