Zespół Hornera jako zewnętrzny wyznacznik sprawności wegetatywnego układu współczulnego

Objawy kliniczne

Znając wyżej opisane podstawy neurologiczne, łatwiej jest nam zrozumieć istotę występujących objawów. Charakterystyczne jest to, że zazwyczaj zmiany są zlokalizowane jednostronnie, co poniekąd tuż po wejściu pacjenta do gabinetu może nasuwać podejrzenie obecności HS (2, 3). Podaje się cztery charakterystyczne symptomy, które zebrane w całość określa się terminem zespół Hornera (ryc. 1).

Zapadnięcie gałki ocznej

Jest ono uwarunkowane utratą napięcia okalających ją mięśni (mięśnie Müllera), w związku z czym mięsień wciągacz gałki ocznej stopniowo pociąga ją ku tyłowi oczodołu i powoduje niewielkiego stopnia zapadnięcie gałki ocznej.

Opadnięcie górnej powieki

Za główną przyczynę opadnięcia powieki, a w konsekwencji zwężenia szpary powiekowej w chorym oku, podaje się deficyt tonusu w mięśniu Müllera, który jest zlokalizowany m.in. w górnej powiece. Mimo że teoria ta ma uzasadnienie naukowe, niektórzy autorzy utrzymują wersję, że deficyt ten powstaje wtórnie do zapadnięcia gałki ocznej (9).

Wypadnięcie trzeciej powieki

Jednym z najczęściej zgłaszanych przez właścicieli objawów jest wypadnięcie trzeciej powieki. Jak wiemy, układ współczulny jest odpowiedzialny za stałe utrzymywanie trzeciej powieki w przyśrodkowym kącie oka (10). Dowiedziono, że upośledzenie tej funkcji może powstawać na drodze różnych mechanizmów. Najczęściej podaje się, że u psów pojawia się wtórnie do zapadnięcia gałki ocznej. W przypadku kotów istotną rolę odgrywa tu po pierwsze proces podobny jak u psów, a dodatkowo jeden z aspektów budowy anatomicznej. Chodzi tu o obecność osadzonych w trzeciej powiece pojedynczych włókien mięśni gładkich unerwionych współczulnie, stąd u tego gatunku objaw ten manifestuje się jeszcze mocniej (9, 16).

Zwężenie źrenicy i anizokoria

Źrenica jest to nic innego jak otwór zlokalizowany w tęczówce, regulujący ilość światła finalnie docierającego do siatkówki. Żeby zrozumieć mechanizm prowadzący do powstania omawianej niepra...