Zapadanie się tchawicy jako przyczyna zaburzeń oddechowych u psów

Wywiad i badanie kliniczne

Istotnym elementem w postępowaniu diagnostycznym dotyczącym rozpoznawania zapadania się tchawicy jest wywiad oraz badanie kliniczne. W postępowaniu tym należy uwzględnić: rasy predysponowane, wiek zwierzęcia, epizody związane z napadami kaszlu, środowisko bytowania zwierzęcia (narażenie na alergeny i dym papierosowy), choroby oskrzeli i płuc oraz urazy. Właściciele często informują o występującym u zwierzęcia przewlekłym kaszlu, który przebiega napadowo. Napady występują najczęściej w stanach emocjonalnych, przed jedzeniem oraz po wysiłku i przebiegają z charakterystycznymi dźwiękami opisywanymi jako „gęganie”, „kwakanie”, „dźwięk klaksonu”. Ataki trwają od kilku do kilkudziesięciu sekund i samoistnie ustępują. Jedynie przy zaawansowanym stadium zapadania się tchawicy kaszel i duszność występują często, utrudniając normalne funkcjonowanie zwierzęcia. Gdy mamy do czynienia z zapadaniem się tchawicy w odcinku szyjnym, wówczas występuje duszność wdechowa, natomiast gdy zaburzenie dotyczy odcinka piersiowego, to występuje duszność wydechowa. Może również pojawić się sinica jako objaw niedotlenienia tkanek (3, 5, 6, 8, 11).

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe, takie jak RTG, endoskopia, a czasem USG, są niezbędne do ostatecznego potwierdzenia zapadania się tchawicy.

Badanie radiologiczne jest często wykonywane przy podejrzeniu tego zaburzenia, ale tylko u około 60% przypadków umożliwia rozpoznanie. Jest wykonywane w ułożeniu bocznym i skyline. Badanie w ułożeniu bocznym daje nam rozpoznanie tylko przy zapadaniu się tchawicy większego stopnia. Projekcja skyline wykonywana jest u psa stojącego lub siedzącego z uniesioną głową. Ta projekcja jest dokładniejsza, ale rzadziej wykorzystywana ze względu na trudną pozycję i bliskość tarczycy. Aby badanie radiologiczne było miarodajne, należy je wykonać podczas wdechu i wydechu, gdyż w przypadku zapadania się tchawicy w odcinku szyjnym zapada się ona podczas wdechu, a w przypadku zapadania się tchawicy w odcinku piersiowym zapada się podczas wydechu (ryc. 1, s. 52).

Badanie USG jest rzadko stosowane. Polega na badaniu średnicy światła tchawicy na wysokości poszczególnych pierścieni tchawiczych. Jest to badanie mało inwazyjne, można je wykonać bez premedykacji i znieczulenia.

Badanie endoskopowe układu oddechowego (laryngotracheobronchoskopia) pozwala na 100-procentowe potwierdzenie występowania zapadania się tchawicy. Dodatkowo pozwala na ocenę stopnia zapadania się tchawicy, określenie na jakim odcinku ono występuje oraz ocenę zmian błony śluzowej tchawicy. Wyróżniamy IV stopnie zapadania się tchawicy:

• I stopień – chrząstki tchawicy są okrągłe, nieznaczne wpuklenie ściany błoniastej tchawicy do wnętrza narządu, zmniejszenie światła o ok. 25% (ryc. 2, s. 52);
• II stopień – spłaszczenie chrząstek tchawicy z wpukleniem ściany błoniastej tchawicy powodującym zmniejszenie średnicy światła narządu o ok. 50% (ryc. 3, s. 52);
• III stopień – znaczne spłaszczenie chrząstek tchawicy, wpuklenie ściany błoniastej powodujące zmniejszenie średnicy światła tchawicy o ok. 75% (ryc. 4, s. 52);
• IV stopień – wpuklona ściana błoniasta zmniejsza średnicę światła tchawicy powyżej 75%, często dotyka do wewnętrznej powierzchni chrząstek, powodując prawie całkowite zamknięcie światła narządu (światło tchawicy w kształcie ósemki) (ryc. 5, s. 52).

Dla dokładniejszej oceny nasilenia zapadania się tchawicy stosuje się również stopnie pośrednie, takie jak I°/II°, II°/III°, III°/IV°, które stosowane są w przypadkach, gdy na różnych odcinkach tchawica zapada się w niejednakowym stopniu (3, 4, 6, 7, 8).