Lek. wet. Mateusz Hebel ‒ W nauce tomografii komputerowej ważne jest nabywanie doświadczenia

Nasz miesiąc tomografii komputerowej trwa już tylko do poniedziałku!
W związku z tym przedstawiamy rozmowę z ekspertem miesiąca ‒ Lek. wet. Mateuszem Heblem, którego zapytaliśmy o wiele ważnych aspektów dziedziny medycyny weterynaryjnej jaką jest tomografia komputerowa.

Lek. wet. Mateusz Hebel ‒ specjalista radiologii weterynaryjnej. Ukończył z wyróżnieniem Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Absolwent studiów podyplomowych „Nowoczesne narzędzia diagnostyki medycznej i terapii” na Politechnice Krakowskiej. Diagnostyką obrazową zajmuje się od kilkunastu lat. Wieloletni pracownik Kliniki Weterynaryjnej dr. Dariusza Niedzielskiego we Wrocławiu. W latach 2007-2021 nauczyciel akademicki na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Obecnie pracuje w Pracowni Rezonansu Magnetycznego Katedry i Kliniki Chirurgii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

Wykładowca w ramach studium specjalizacyjnego z weterynaryjnej diagnostyki obrazowej prowadzonej przez Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, w Lublinie oraz Państwowy Instytut Weterynaryjny w Puławach. Poza pracą swoje zainteresowania skupia na historii Polski, szczególnie XX wieku. Wielbiciel thrillera medycznego. Wolny czas, jeżeli takowy się pojawia, spędza rodzinnie, w okolicznościach przyrody.

Jakie są wskazania i przeciwwskazania do wykonywania TK u zwierzęcych pacjentów?

To trudne pytanie, na które chyba jednoznacznie, przynajmniej w kwestii wskazań, nie jestem w stanie odpowiedzieć. Ogólnie, podstawowym wskazaniem do sięgnięcia po tomografię komputerową jest potrzeba rozszerzenia procesu diagnostycznego wtedy, kiedy wcześniej wykonane badania nie są w stanie doprowadzić nas do postawienia ostatecznej diagnozy. Szeroki wachlarz wskazań do wykonywania badania TK obejmuje zarówno choroby ortopedyczne, choroby neurologiczne, głównie kręgosłupa, choroby onkologiczne, jak również choroby układu oddechowego.

Czym wyróżnia się tomografia komputerowa od innych badań obrazowych?

Tomografia komputerowa jest przede wszystkim badaniem przekrojowym, które dostarcza nam obrazów analogicznych do znanych nam z atlasów anatomii topograficznej. To trochę takie badanie jak byśmy naszego pacjenta kroili na cienkie plasterki, z tym, że zamiast ostrza wykorzystujemy wiązkę promieniowania jonizującego, które w połączeniu z komputerem analizującym stopień osłabienia jej w poszczególnych punktach ciała pacjenta, stworzy diagnostyczny obraz. TK jest badaniem pełnej wiarygodności anatomicznej, co w odróżnieniu od radiografii klasycznej czy też ultrasonografii, przy wykonywaniu jakichkolwiek pomiarów wielkości struktur, odzwierciedla rzeczywistość.

Przy jakich schorzeniach i chorobach tomografia komputerowa jest wymagana?

To znów trudne pytanie. Przy wszystkim tych, w których dostarczy lekarzowi informacji istotnych dla wdrożenia właściwego postępowania terapeutycznego. Oczywiście w wielu sytuacjach jest ona uznawana za tzw. metodę z wyboru, np. w dysplazji łokciowej czy w chorobach płuc, gdzie dostarcza informacji, trudnych, bądź też niemożliwych do uzyskania z innych metod. Bardzo często u pacjentów onkologicznych wykonujemy badania TK całego ciała, w celu oceny rozległości choroby, w tym jej rozsiewu, co jak mniemam również istotnie wpływa na dalszy tok postępowania z pacjentem.

Jak wygląda badanie tomograficzne?

Myślę, że nie jest przeżyciem na miarę wyprawy na Marsa. Pacjent musi zostać wprowadzony w krótkie znieczulenie ogólne, ponieważ kluczem, do pozyskania wartościowych obrazów jest eliminacja jakiegokolwiek ruchu pacjenta. Po wprowadzeniu pacjenta w znieczulenie pozycjonuje się go, zależnie od wskazań do badania, w pożądany sposób na stole tomografu. Po wykonaniu tych czynności, można przystąpić do badania. W pierwszym kroku wykonuje się skan podglądowy, nazywany różnie, zależnie od systemu ‒ scout, pilot, topogram. Wygląda on praktycznie jak boczny lub strzałkowy radiogram interesującej nas okolicy. Na bazie takiego skanu podglądowego planujemy zakres badania, grubość skanowanej warstwy itp. Zależnie od rodzaju skanera i rozległości badanego obszaru taki skan trwa przeciętnie między 10 a 40 sekund.

Jaki sprzęt jest potrzebny do wykonywania tomografii komputerowej?

Badania tomograficzne można obecnie wykonywać przy wykorzystaniu z tzw. tomografów klasycznych, wiązki wachlarzowej oraz tomografów wiązki stożkowej. Te drugie zostały zaimplementowane do weterynarii z tomografów stosowanych w stomatologii człowieka. Wykorzystują one wiązkę promieniowania X o nieco niższej energii w kształcie stożka, dokonują skanu objętościowego, stąd nazywa się to badania także tomografią wolumetryczną. Jej przewagą nad tomografią klasyczną jest wyższa rozdzielczość przestrzenna, natomiast posiada zdecydowanie niższą rozdzielczość kontrastową, jak również odznacza się dłuższym czasem badania. Stąd też tomografia wiązki stożkowej znajduje głównie zastosowanie w obrazowaniu stawów oraz w chirurgii szczękowo-twarzowej i stomatologii. W innych obszarach ma niższą wartość diagnostyczną niż tomografia klasyczna.