Włosogłówczyca psów i jej zwalczanie

Rozpoznawanie

Stwierdzenie charakterystycznych, beczułkowatych jaj z czopkami na biegunach w badaniu flotacyjnym kału jednoznacznie wskazuje na inwazję T. vulpis. Produkowanie przez samicę włosogłówki stosunkowo niewielkiej liczby jaj może stwarzać konieczność powtórzenia badań.

Zwalczanie

Zwalczanie inwazji włosogłówek może stwarzać problemy, gdyż na zanurzone w błonie śluzowej pasożyty większość leków nicieniobójczych działa w słabym stopniu, oprócz tego wędrujące w ścianie jelita formy larwalne są odporniejsze na działanie leków, co stwarza konieczność powtórnego podania. Obecnie są już opracowane produkty lecznicze działające z niemal 100-proc. skutecznością przy jednorazowym podaniu (7, 8).

Do leków używanych do zwalczania nicieni u psów zaliczamy:

1. Fenbendazol. Należy on do benzimidazoli, spektrum działania obejmuje formy larwalne i dojrzałe nicieni płucnych i żołądkowo-jelitowych, wykazuje również działanie jajobójcze, a podawany przez pięć dni, zwalcza Giardia duodenalis. Powoli wchłania się z jelit, maksymalne stężenie w osoczu jest osiągane w ciągu 20 godzin. Przy dużych inwazjach konieczne jest kilkakrotne podanie.
2. Pyrantel. W postaci embonianu słabo wchłania się z przewodu pokarmowego. Jest lekiem działającym w świetle jelita i skierowanym głównie przeciw nicieniom nie ingerującym w ścianę jelita. W dawce 10 mg/kg m.c. skuteczny przeciwko nicieniom jelitowym. Nie działa na larwy w trakcie migracji w tkankach oraz miernie na włosogłówkę.
3. Febantel. Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego do krwiobiegu, metabolizuje do fenbendazolu i oksfendazolu, działając głównie na larwy wędrujące i częściowo na uśpione. Jest stosowany głównie w połączeniu z embonianem pyrantelu.
4. Oksantel. Działa na robaki obłe podobnie jak pyrantel, jednakże w postaci embonianu po podaniu doustnym szybko wchłania się do krwi, osiągając w niej po 2-4 godzinach maksymalne stężenie. Stosowany zarówno u ludzi, jak i zwierząt przeciw inwazjom nicieni, a szczególnie przeciwko włosogłówkom ze względu na specyficzne receptory umożliwiające silne działanie oksantelu.

Podsumowanie

Należy stwierdzić, że włosogłówka psia jest nicieniem trudnym w diagnozowaniu i zwalczaniu, na dodatek coraz częściej notowanym u psów miejskich. W badaniach własnych największą ekstensywność inwazji stwierdzano w zamkniętych ośrodkach hodowlanych i szkoleniowych oraz w schroniskach dla zwierząt, gdzie ekstensywność sięgała 14%. Na drugim miejscu plasowały się osiedla typu „blokowisko” i gęsto zabudowane centra miast, w których trawnik lub zacienione i wilgotne podwórko stanowiły najczęstsze miejsce załatwiania potrzeb fizjologicznych przez okoliczne psy. W próbkach gleby jaja włosogłówki psiej stwierdzano: na skwerkach w ponad 9% prób, a na podwórkach – ok. 7%. Są to miejsca endemicznie występującej włosogłówczycy, gdzie każdy zdrowy, nowo wprowadzony pies ulega inwazji w ciągu kilku tygodni.

Należy zaznaczyć, że tereny takie stanowią źródło zarażenia przez długie lata, gdyż jaja włosogłówek tracące z czasem inwazyjność są regularnie „uzupełniane” przez zarażone psy. Prawdopodobieństwo inwazji zdecydowanie można obniżyć, wyprowadzając zdrowe psy na tereny mało uczęszczane, dalej położone i rzadziej odwiedzane przez psy potencjalnie zarażone. Tendencja do stosowania złożonych leków przeciwpasożytniczych stwarza większe możliwości osiągnięcia sukcesu w terapii, dzięki temu możemy uzyskać szersze spektrum działania przeciwpasożytniczego i wyższą skuteczność. Pomimo wysokiej skuteczności leków zaleca się regularne badanie kału, dzięki czemu możemy monitorować stan zdrowia pacjenta i skuteczność działania preparatów zwalczających pasożyty. Obecnie jednym z najlepszych produktów leczniczych jest DOLPAC (Vétoquinol), zawiera on w jednej tabletce 200,28 mg oksantelu, 49,94 mg pyrantelu i 50 mg prazikwantelu. Zestaw substancji czynnych zawarty w tym leku gwarantuje szerokie spektrum działania przeciwpasożytniczego ze szczególnym ukierunkowaniem na zwalczanie inwazji włosogłówki psiej (9-12).

Artykuł zawiera treści sponsorowane.