Wektorowa rola kleszczy atakujących psy w Polsce

Kleszcz łąkowy Dermacentor reticulatus

Na terenie Europy kleszcz łąkowy (ryc. 2) jest głównym wektorem pierwotniaka Babesia canis wywołującego psią babeszjozę (13). Jest to jedna z najgroźniejszych chorób zakaźnych psów na terenach endemicznych (ryc. 7) (14). Człowiek jest przypadkowym żywicielem dla D. reticulatus, niemniej w trakcie żerowania może dojść do zakażenia ludzi bakteriami z rodzaju Rickettsia (3). Postuluje się również udział tego kleszcza w transmisji wirusa KZM. Ekstensywność zakażenia D. reticulatus tym wirusem na niektórych terenach przekracza nawet 10%. W przypadku kleszcza I. ricinus, który jest głównym wektorem tego wirusa w Polsce, ekstensywność zakażenia waha się w granicach 1% (6, 10). Przypadki kleszczowego zapalenia mózgu u psów zostały potwierdzone i opisane na terenie Polski i Austrii (15, 16). W kleszczach  D. reticulatus wykrywane były również bakterie: Coxiella burnetti, Francisella tularensis oraz Anaplasma phagocytophilum (17). Do tej pory nie został jednak potwierdzony udział kleszcza łąkowego w transmisji tych mikroorganizmów. Badania eksperymentalne dowodzą, że D. reticulatus nie bierze udziału w rozprzestrzenianiu krętków z rodzaju Borrelia, ponieważ w jego jelicie nie może dojść do skutecznego namnożenia tych bakterii (18).

Zasięg kleszcza łąkowego w Polsce jest nieciągły, przy czym od ponad dwudziestu lat obserwuje się jego sukcesywne rozprzestrzenianie. Obecnie populacja wschodnia tego gatunku sięga od wschodniej granicy kraju do centralnej Polski i rozprzestrzenia się dalej w kierunku zachodnim. Ekspansja populacji zachodniej postępuje w kierunku wschodnim. Swym zasięgiem obejmuje ona częściowo województwa: lubuskie, dolnośląskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie (ryc. 7). Wśród głównych przyczyn ekspansji tego gatunku wymienia się zwiększenie populacji oraz zasięgu zwierząt, które są żywicielami D. reticulatus, ocieplenie klimatu oraz zmiany w sposobie utrzymania terenu, które prowadzą do powstania dogodnyc...