Wapń, fosfor i magnez – funkcja, znaczenie oraz wartość informacyjna
Wapń (Ca), fosfor (P) i magnez (Mg) to elektrolity ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Razem z sodem (Na), potasem (K) oraz chlorkami (Cl) stanowią ważny element profili biochemicznych lub wszystkie razem stanowią profil określany jako jonogram. W tekście tym skupimy się na wapniu, fosforze i magnezie, przedstawiając rolę tych pierwiastków, ich wartości diagnostyczne, czyli o czym może świadczyć ich nadmiar lub niedobór. Należy pamiętać, że fizjologicznie organizm utrzymuje poziom elektrolitów w równowadze. Tak więc wszelkie zmiany ich poziomów są głównie efektem zmian chorobowych.
Wapń (Ca)
Większość wapnia w organizmie znajduje się w kościach, zapewniając im stabilność. Jednak rola wapnia nie sprowadza się tylko do kośćca. Wapń pełni również ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi oraz w skurczach mięśni. Wapń do organizmu jest dostarczany z pożywieniem. Pokarmami bogatymi w Ca są kości, mączki kostne oraz skorupki jaj. Z kolei usuwanie wapnia z organizmu odbywa się poprzez wydalanie go z moczem, kałem oraz w niewielkim stopniu z potem.
Równowaga wapnia oraz fosforu regulowana jest poprzez wchłanianie tych pierwiastków z jelita cienkiego, mineralizację lub demineralizację kości i wydalanie przez nerki oraz w jelicie cienkim. Kluczową rolę dla zachowania równowagi odgrywa parathormon (PTH) produkowany w przytarczycach. System homeostazy regulowany przez PTH jest utrzymywany przez długi czas, pomimo wielu czynników egzogennych oddziałujących na niego. Jednym z ważniejszych czynników jest zróżnicowana podaż minerałów. Szczególnie poziom wapnia jest bardzo ściśle regulowany. Oznacza to, że poziom wapnia, niemieszący się w wartościach referencyjnych nawet w niewielkim zakresie, powinien być zawsze zweryfikowany.
Należy pamiętać również o różnicach gatunkowych pod względem poziomu wapnia w surowicy. U szczeniąt, z powodu budowy szkieletu poziom wapnia i fosforu jest większy niż u dorosłych psów. Z kolei u kociąt stężenie wapnia nie różni się tak znacznie od tego u zwierząt dorosłych, jak w przypadku psów.
Oznaczenie wapnia we krwi
Wapń we krwi występuje w trzech frakcjach. W zależności od literatury rozkład frakcji przedstawia się następująco:
- 50% to wapń wolny lub zjonizowany,
- 35-45% to wapń związany z białkami,
- 5-10 % to wapń kompleksowo związany z anionami, szczególnie fosforanowymi i cytrynianowymi.
Wapń związany z białkami (rutynowa diagnostyka)
Najczęściej w surowicy określa się poziom wapnia związanego z białkami. Jego oznaczenie jest o wiele łatwiejsze od oznaczania wapnia zjonizowanego, ponieważ sposób pobrania krwi do badania oraz jej obróbka mniej wpływają na wynik badania.
Należy jednak pamiętać, że na stężenie tego rodzaju wapnia ma wpływ białko całkowite, a zwłaszcza albuminy. Dlatego też interpretując wynik badania laboratoryjnego, należy wziąć również pod uwagę albuminy, gdyż spadek ich poziomu we krwi powoduje zmniejszenie poziomu tej frakcji wapnia w surowicy.
Wapń zjonizowany
Wapń zjonizowany jest lepszym wskaźnikiem biologicznie aktywnego wapnia, gdyż jego stężenie w surowicy lub osoczu krwi jest bezpośrednio kontrolowane przez PTH i kalcytriol. Dzięki temu jest to bardziej czuła metoda pomiaru wapnia przy zaburzeniu równowagi wapniowej.
Niestety w przypadku tego badania bardzo ważne są właściwe pobranie krwi do badania oraz jej obróbka. Generalną zasadą jest to, że poziom wapnia zjonizowanego można oznaczyć tylko wtedy, gdy krew pobierana jest bez dostępu powietrza. Dlatego też warto skontaktować się z laboratorium przed pobraniem próbki na to oznaczenie.
Zobacz I część artykułu >>TUTAJ<<
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2799 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Wrzód trawieńca u bydła mlecznego
W artykule podano najważniejsze informacje dotyczące przyczyn, przebiegu i rozpoznawania wrzodów trawieńca u bydła mlecznego. Gospodarstwa wyspecjalizowane w kierunku produkcji mleka przeżywają w ostatnich kilkunastu latach szczególny rozkwit. Zwiększa się liczba gospodarstw posiadających krowy o wysokiej, genetycznie uwarunkowanej produkcji mleka. Stale rośnie średnia dzienna i roczna produkcja mleka zarówno od poszczególnych krów, jak również w […]
Wrzód trawieńca u bydła mlecznego
W artykule podano najważniejsze informacje dotyczące przyczyn, przebiegu i rozpoznawania wrzodów trawieńca u bydła mlecznego. Gospodarstwa wyspecjalizowane w kierunku produkcji mleka przeżywają w ostatnich kilkunastu latach szczególny rozkwit. Zwiększa się liczba gospodarstw posiadających krowy o wysokiej, genetycznie uwarunkowanej produkcji mleka. Stale rośnie średnia dzienna i roczna produkcja mleka zarówno od poszczególnych krów, jak również w […]
Rola probiotyków i prebiotyków w fizjologii wzrostu prosiąt
Przed 1 stycznia 2006 roku najczęstszym dodatkiem do paszy były antybiotyki, które spełniały swoje zadanie i uratowały wiele zwierząt. Jednak, tak jak każdy farmaceutyk, miały długotrwałe, niekorzystne skutki uboczne, stąd też, według prawa UE, zostały zakazane. W poszukiwaniu zastępczych środków na rynku pojawiły się różne dodatki – od zakwaszaczy, stymulatorów wzrostu po probiotyki i prebiotyki. […]
Ocena przydatności wybranych metod pobierania prób z macicy w diagnostyce endometritis u klaczy
Uważa się, że endometritis jest w dużym stopniu przyczyną niepłodności klaczy (do 60% przyczyn niepłodności u koni) i zgodnie z danymi z literatury jest jednym z częściej notowanych klinicznych problemów u tego gatunku zwierząt. Zgodnie z zaproponowanym przez Troedssona (17) schematem endometritis u klaczy dzieli się ze względu na patogenezę na: Innym, bardziej ogólnym, podziałem […]
Eliminacja zwierząt ze względu na stan chorobowy – przekonaj się, czy musi być dokonywana po potwierdzeniu przez lekarza weterynarii
W artykule wskazano różne przypadki związane z eutanazją zwierząt, w tym dokonywaną na terenach leśnych gmin w oparciu o orzecznictwo sądowe administracyjne, a także Kodeks Etyki Lekarza Weterynarii oraz przepisy ustawowe dotyczące zakładów leczniczych dla zwierząt. Sprawdź, kiedy eliminacja zwierząt może być dokonywana po pisemnym potwierdzeniu przez lekarza, a kiedy nie wymaga się takiego potwierdzenia. […]
„Relacje, które zbudowałam zarówno z partnerami zewnętrznymi, jak i z innymi członkami IVSA są nieocenionym wsparciem, pomagającym w realizacji ambitnych celów” – wywiad z Liwią Arbatowską, Prezydent IVSA Poland
Liwia Arbatowska – studentka 4 roku weterynarii na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Prezydent IVSA Lublin oraz IVSA Poland w latach 2023-2025. Poza działalnością w Międzynarodowym Stowarzyszeniu Studentów Weterynarii, pełni funkcję koordynatorki ds. kół naukowych w Radzie Uczelnianej Samorządu Studenckiego Uniwersytetu Przyrdoniczego w Lublinie oraz radnej w Radzie Studentów Lublina. Członkini Polskiego Stowarzyszenia […]
Echa 32. Kongresu Bujatrycznego w Cancun
Po raz kolejny odbył się Światowy Kongres Bujatryczny. Tym razem jego 32. edycja miała miejsce w tropikalnym Cancun w Meksyku. Ta cykliczna impreza miała swoją premierę w 1960 roku w Hanowerze i co 2 lata (z jedynym wyjątkiem podczas trwania pandemii COVID-19) gromadzi w jednym miejscu bujatrów z całego świata. Podczas tegorocznej edycji do miasta […]