Techniki wykonywania podstawowych projekcji radiologicznych – cz. I

Klatka piersiowa

Badanie polega na zobrazowaniu struktur klatki piersiowej, płuc, serca i śródpiersia, jamy opłucnej i rusztowania kostnego w postaci odcinka piersiowego kręgosłupa, żeber i mostka. W badaniu podstawowym wyróżnia się 4 projekcje: prawo-lewoboczną, lewo-prawoboczną oraz brzuszno-grzbietową i grzbietowo-brzuszną.

W celu ułatwienia interpretacji wskazane jest zachowanie stałego obrazu radiologicznego struktur klatki piersiowej, co można uzyskać przez zachowanie jednej odległości ogniska lampy do kasety – u kotów i małych psów ok. 100 cm, u dużych psów – 120 cm (2). W celu uzyskania najlepszego obrazu pól płucnych ekspozycję należy przeprowadzić w końcowej fazie wdechu. Zaleca się też, jeśli to możliwe, unikania premedykacji pacjenta, gdyż obniża ona wentylację płuc, co utrudnia późniejszą interpretację obrazu – efekt ten można zniwelować przez intubację i zastosowanie oddechu wspomaganego. Badanie najczęściej polega na wykonaniu dwóch projekcji bocznych oraz uzupełnieniu ich projekcją brzuszno-grzbietową lub grzbietowo-brzuszną – w zależności od celu badania.

Projekcja DV pozwala na lepsze zobrazowanie sylwetki serca oraz unaczynienia płatów doogonowych płuc. W projekcji VD sylwetka serca ulega nieznacznemu zniekształceniu (pod wpływem grawitacji przemieszcza się dogrzbietowo), natomiast otrzymuje się dokładniejszy obraz płuc w fazie wydechu (nie powinno być stosowane u zwierząt z zaburzeniami oddechowymi ze względu na ryzyko pogłębienia duszności).

Projekcja dorsalno-ventralna

Pacjent ułożony jest na mostku, kończyny piersiowe odwiedzione bocznie i doczaszkowo, kończyny miedniczne zgięte w kolanach, ze stawami skokowymi opartymi o stół, głowa oparta o stół, ułożona między kończynami piersiowymi. Kręgosłup piersiowy i mostek muszą znajdować się w jednej płaszczyźnie pionowej, prostopadłej do powierzchni stołu. Promień centralny należy skierować na kręgosłup na okolicę doogonowych krawędzi łopatek (ryc. 1, s. 16).

Projekcja ventralno-dorsalna

Pacjent ułożony na grzbiecie, kończyny piersiowe wyciągnięte doczaszkowo. Wzajemne ułożenie kręgosłupa i mostka – jak w poprzedniej projekcji. Promień główny należy skierować na okolicę doogonowych krawędzi łopatek (ryc. 2, s. 16).

Projekcje lateralne

Pacjenta układa się na boku, kończyny piersiowe wyciągnięte doczaszkowo, kończyny miedniczne – doogonowo. Mostek i kręgosłup piersiowy muszą znajdować się na tym samym poziomie, równolegle do siebie. Głowa i szyja powinny znajdować się w pozycji naturalnej. Promień centralny powinien być skierowany na piątą przestrzeń międzyżebrową, poniżej wysokości stawu ramiennego. Odprowadzenie kończyn piersiowych jest w tych projekcjach elementem kluczowym, gdyż zapobiega to nałożeniu się na obraz doczaszkowych płatów płuc cienia mięśnia trójgłowego ramienia (ryc. 3, s. 16).

Prawidłowo wykonane zdjęcia RTG klatki piersiowej powinny zawierać cienie wszystkich pól płucnych, sylwetki serca, śródpiersia, jamy opłucnej oraz przepony, żołądka i wątroby. Na obrazie z projekcji VD i DV mostek i kręgosłup muszą nakładać się na siebie (RTG 1a, 1b).