Postępowanie przed zawodami sportowymi oraz po nich, czyli jak odpowiednio przygotować do startu i wyciszyć po starcie psiego sportowca

W ostatnich latach w Polsce uprawianie sportu ze swoim psem staje się coraz bardziej popularne. Wśród najchętniej uprawianych dyscyplin wyróżnić można między innymi: agility, obedience, frisbee, flyball, wyścigi hartów, pasienie owiec, wyścigi psich zaprzęgów.

Pies uprawiający sport jest narażony na znacznego stopnia obciążenia aparatu ruchu, a kontuzjowany sportowiec staje się coraz częstszym pacjentem gabinetu zoofizjoterapeutycznego. Jak przygotować zwierzę do wysiłku fizycznego i w jaki sposób postępować z nim po treningu/zawodach, aby zminimalizować ryzyko urazu/kontuzji? Niniejszy artykuł podpowiada terapeutom, jak udzielać instruktażu właścicielom psów sportowych.

Zasadność rozgrzewki oraz cool down („wyciszenia” organizmu po wysiłku sportowym) w psich sportach bywa wielokrotnie dyskutowana. Co ciekawe, istnieją badania naukowe, które dowodzą braku zasadności tego typu działań. Jednak coraz częściej właściciele psów sportowych dopytują fizjoterapeutów, czy należy zwierzę przed startem rozgrzać, a po wysiłku schłodzić oraz w jaki sposób to zrobić. Wiele wątpliwości pojawia się u tych właścicieli, których podopieczny doznał kontuzji: czy ten uraz był spowodowany brakiem odpowiedniej rozgrzewki? A może to kwestia przetrenowania, braku odpowiedniego przygotowania, pogody?… Widok lekkoatlety rozgrzewającego się przed zawodami na stadionie nikogo nie dziwi, na każdych wyścigach konnych wyznaczony jest teren rozgrzewki, gdzie konie przygotowują się do startu. Niestety niewielu właścicieli psów sportowych zdaje sobie sprawę, iż ich podopieczny również wymaga rozgrzewki przed każdym występem sportowym.

Czemu służy rozgrzewka?

Oto kilka przykładów, czemu służy rozgrzewka:

• poprawa ukrwienia mięśni zaangażowanych w wysiłek fizyczny;
• lepsze zaopatrzenie mięśni w substancje odżywcze oraz tlen;
• zwiększenie elastyczności i wytrzymałości mięśni, ścięgien, więzadeł i torebek stawowych;
• lepsze odżywienie stawów poprzez stymulację przepływu mazi sta­wowej;
• poprawa czucia proprioceptywnego;
• lepszy wynik osiągnięty podczas zawodów sportowych;
• mniejsza częstość występowania urazów i kontuzji;
• kontuzje i urazy łagodniejsze w stosunku do tych, które zdarzają się u zwierząt nie poddawanych rozgrzewce.

Jak powinna wyglądać rozgrzewka?

Charakter rozgrzewki jest ściśle uzależniony od rodzaju dyscypliny sportowej, którą uprawia zwierzę. Generalną zasadą jest, że jeśli sport ma charakter wytrzymałościowy (tropienie, wyścigi psich zaprzęgów, pasienie owiec), rozgrzewka powinna mieć mniejszą intensywność. W sportach siłowych (m.in. agility, flyball, wyścigi chartów, obedience) rozgrzewka jest bardziej dynamiczna.

Rozgrzewka trwa 10 minut i składa się z ćwiczeń o stopniowo narastającym poziomie trudności, intensywności oraz prędkości. Rozpoczyna się od dwu-, trzyminutowego stępu, następnie przechodzi się do kłusa (około dwie minuty kłusa). Kolejnym etapem jest „aktywny stretching” – ćwiczenia, podczas których pies w sposób czynny rozciąga wybrane partie mięśni. Badania dowodzą przewagi „aktywnego stretchingu” nad „pasywnym stretchingiem” (rozciąganie mięśni zwierzęcia przez terapeutę/właściciela zwierzęcia). Udowodniono, że psy osiągają lepsze wyniki w dyscyplinach sportu wymagających skoczności oraz elastyczności, jeśli przed startem były poddane „aktywnemu stretchingowi”, w stosunku do psów poddawanych „biernemu rozciąganiu”.

„Aktywny stretching” wykorzystuje: slalom, taczkowanie, przeciąganie się (może być z wykorzystaniem liny/zabawki), przyjmowanie pozycji „proszenia” oraz taniec.