Głos w sprawie głośnych psów czyli co robić, gdy pies szczeka i szczeka

Strach

Zwierzęta mogą czuć strach przed różnymi sytuacjami, jak widok obcych osób zbliżających się do psa lub wchodzących na jego terytorium, dźwiękami, które słyszy pies (fajerwerki, burza, kosiarka do trawy). Jeśli pies ma skłonność do reagowania lękiem w różnych okolicznościach, może szczekać, kiedy zostaje sam, na przykład na posesji, zwłaszcza w nocy. By pomóc psu (i sobie), musimy zająć się przyczyną, a więc lękiem psa, oswajając go z tym, co do tej pory ten lęk budzi, i kojarząc to coś z przyjemnymi doznaniami i doświadczeniami. Najlepiej robić to pod okiem behawiorysty, który opracuje kompleksowy program pracy i pomoże właścicielowi pracować ze zwierzęciem w logicznie zaplanowanych etapach. W niektórych przypadkach potrzebna będzie także pomoc farmakologiczna ze strony lekarza weterynarii.

Obrona terytorium

Większość psów w naturalny sposób szczeka, kiedy na ich teren wkracza ktoś obcy. Pies może oczywiście nie rozróżniać naszych znajomych, ludzi przechodzących ulicą oraz rzeczywistych intruzów. Warto zaprzyjaźnić psa z osobami przychodzącymi do domu co jakiś czas, takimi jak listonosz czy sąsiedzi, kojarząc ich pojawienie się z oferowaniem psu atrakcyjnej zabawki lub smakołyków, które lubi. Trzeba przy tym pamiętać, by nagradzać psa w czasie, gdy jest spokojny, a nie wtedy, gdy szczeka. W ten sposób pies uczy się po pierwsze tego, że wkroczenie obcej osoby jest czymś atrakcyjnym, po drugie, że tylko spokojne zachowanie może spotkać się z nagrodą. Krzyczenie, łajanie i uspokajanie psa przynosi efekt odwrotny, nasilając chęć obrony i przegonienia intruza, który sam w sobie nie jest miły, ale też zapowiada zdenerwowanie i nieprzyjemne reakcje właściciela.

Ten sam sposób stosujemy, jeśli pies szczeka na sąsiada, który za płotem krząta się w ogródku. Warto dodatkowo poprosić go, by sam zaprzyjaźniał się z naszym pupilem, oferując mu coś smacznego do jedzenia, rzecz jasna, tylko w chwilach, kiedy przestaje szczekać. Także i tu krzyczenie i łajanie psa tak przez właściciela, jak i przez sąsiada nasilają potrzebę obrony terenu i szczekanie – pies chce przegonić sąsiada, który w jego rozumieniu jest zapowiedzią nieprzyjemnego zachowania jego opiekuna. Dlatego skuteczne poradzenie sobie ze szczekaniem musi opierać się na pozytywnym wzmacnianiu – szybkim nagradzaniu dobrego zachowania (pies nie szczeka) i unikaniu nagradzania poprzez zwracanie uwagi na psa (niepożądane zachowanie to np. szczekanie).

Podobnie postępujemy, gdy nasz pies szczeka na psa z sąsiedztwa, na przykład kiedy przechodzi on po klatce schodowej. Zaprzyjaźnienie obydwu zwierzaków jest najlepszym lekarstwem na terytorialne animozje, choć jeśli nasz pies szczeka także z innych powodów, na przykład dlatego, że się nudzi, nie zmieni to jego zachowania.

Należy pamiętać, że szczekanie jako obrona terytorium przed obcymi jest naturalnym zachowaniem psa i nie możemy wymagać, by zaprzestał takiego zachowania, jeśli ma do tego dziedziczone po przodkach predyspozycje, bo na przykład należy do ras, które stworzono właśnie do stróżowania, jak sznaucer czy bernardyn.

Szukanie uwagi człowieka

Bardzo często zajmujemy się psem, który szczeka, próbując uciszyć go tłumaczeniem lub odwracając jego uwagę od kłopotliwego zachowania. W ten sposób nieświadomie wzmacniamy i utrwalamy zwyczaj szczekania w danej sytuacji, na przykład wizyty gości. Nawet jeśli krzyczymy na psa lub uciszamy go, tłumacząc, że nie powinien szczekać, w istocie wzmacniamy szczekanie, ponieważ pies rozumie jedynie emocjonalny kontekst zachowania człowieka, który najczęściej jest zdenerwowany. To zdenerwowanie podkręca psie emocje i potrzebę szczekania na zasadzie błędnego koła. Jeśli chcemy psa uspokoić, po pierwsze – sami musimy być spokojni, po drugie – nagradzajmy go uwagą lub w jakikolwiek inny sposób jedynie, kiedy jest spokojny, a ignorujmy, kiedy szczeka.

Ignorowanie polega na błyskawicznym odwróceniu się do psa bokiem i niepatrzeniu na niego lub odejściu od niego. Równie szybko nagradzamy uwagą zaprzestanie szczekania. Przypomina to zabawę w ciepło – zimno, gdzie też trzeba wykazać się refleksem i uważnie obserwować poczynania osoby, która próbuje znaleźć ukryty przedmiot. Psa można nagradzać także zabawką lub smakołykiem, najlepiej takim, którym może zająć się chwilę i jednocześnie nie będzie mógł szczekać. W przypadku kiedy pies szczeka, by zwrócić na siebie uwagę, musimy pomyśleć, czy jego zachowanie nie jest motywowane także nudą i czy ma dostateczną ilość i jakość uwagi z naszej strony. Chodzi, rzecz jasna, o zabawę, pieszczoty, wspólne ćwiczenie umiejętności czy spacer.