Sposoby badania układu pokarmowego u psów i kotów

Endoskopia

Endoskopia polega na wprowadzaniu do wnętrza ciała pacjenta endoskopu. Zawiera on światłowód służący do oświetlenia badanego pola, obrazowód przekazujący obraz z wnętrza badanego narządu oraz kanał narzędziowy służący do wprowadzenia narzędzi umożliwiających pobranie materiału do badań. Badanie endoskopowe w weterynarii wykonuje się w pełnym znieczuleniu. Wymaga ono także odpowiedniego przygotowania pacjenta.

Dobę przed badaniem zwierzę nie może nic jeść, a około 7 godzin wcześniej także pić. Przewód pokarmowy musi być pusty, ponieważ tylko wtedy istnieje możliwość dokładnego obejrzenia błony śluzowej. Unika się także dzięki temu wymiotów, a tym samym zmniejsza się ryzyko zachłyśnięcia się nimi podczas wprowadzania endoskopu do przełyku. Endoskopia całego przewodu pokarmowego nazywana jest panendoskopią. W zależności od tego, którego odcinka dotyczy, możemy wyróżnić:

• ezofagoskopię – wziernikowanie przełyku;
• gastroskopię – wziernikowanie żołądka;
• gastroduodenoskopię – wziernikowanie żołądka i dwunastnicy;
• duodenoskopię – wziernikowanie dwunastnicy;
• kolonoskopię – wziernikowanie jelita grubego;
• endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną – badanie umożliwiające diagnostykę schorzeń dróg żółciowych.

Szczególnym rodzajem endoskopii jest tzw. endoskopia kapsułkowa (ang. Video Capsule Endoscopy, VCE, Wireless Endoscopy). Jest to badanie, które umożliwia diagnostykę całego jelita cienkiego. W odróżnieniu od innych badań endoskopowych nie używa się tutaj fiberoskopu. Pacjent połyka metalową kapsułkę, która jest zaopatrzona w miniaturową kamerę. Przechodząc przez przewód pokarmowy pacjenta, wykonuje ona ok. 50 000 zdjęć. Do głównych wad tego badania należy brak możliwości pobierania próbek do badania histopatologicznego.

Coraz częściej do badania jelita grubego służy tzw. kolonografia metodą tomografii komputerowej, nazywana wirtualną kolonoskopią. Podobnie jak kolonoskopia, badanie wymaga specjalnego przygotowania płynną dietą oraz środkami przeczyszczającymi. Badanie polega na doodbytniczym wprowadzeniu gazu w celu rozszerzenia jelita oraz dożylnym podaniu kontrastu. Następnie wykonuje się zdjęcia jak w tomografii komputerowej.

W porównaniu z klasyczną kolonoskopią badanie jest bardziej komfortowe, a diagnostyka zmian patologicznych jest równie wysoka jak w przypadku kolonoskopii. Niewątpliwymi wadami tej metody są brak możliwości usunięcia znalezionych anomalii, np. polipa, oraz niemożność pobrania wycinków. Kolonografia CT jest polecana szczególnie u pacjentów, u których nie ma możliwości obejrzenia całego jelita grubego w czasie kolonoskopii.

Inną metodą badania przewodu pokarmowego jest kolonografia metodą rezonansu magnetycznego, której zaletą jest m.in. brak narażenia pacjenta na promienie jonizujące.

Badanie kału

Badaniie ogólne kału wykonuje się w diagnostyce zaburzeń trawienia i wchłaniania, bólów brzucha, krwawień z przewodu pokarmowego oraz infekcji pasożytniczych i biegunek.
Badanie to jest jednym z podstawowych badań wykonywanych w celu określenia przyczyn chorób układu pokarmowego, które są konsekwencją m.in. nieprawidłowości funkcjonowania narządów, chorób zakaźnych lub pasożytniczych.

Badanie ogólne kału składa się z oceny makroskopowej i mikroskopowej i obejmuje ocenę barwy i zapachu oraz obecności śluzu, ropy, niestrawionych resztek pokarmowych, takich jak ziarna skrobi, włókna mięśniowe, tłuszcz, komórki roślinne, cholesterol oraz kryształy kwasów tłuszczowych, a także komórek nabłonkowych, krwinek, pasożytów lub ich jaj. I tak:

• niestrawione resztki pokarmowe – świadczą o zaburzeniach trawienia m.in. na tle nieprawidłowego wydzielania enzymów trawiennych; występują także w przypadku zapalenia trzustki i przy żółtaczce mechanicznej;
• zwiększona liczba leukocytów i nabłonków – wskazuje na stany zapalne jelita grubego oraz infekcje bakteryjne i wirusowe;
• erytrocyty – występują przy krwawieniach z przewodu pokarmowego;
• obecność żywych pasożytów, ich jaj lub cyst – jednoznacznie wskazuje na chorobę pasożytniczą układu pokarmowego;
• granulocyty kwasochłonne – stwierdza się przy alergicznych chorobach jelit;
• kryształy cholesterolu i kwasów tłuszczowych – wskazują na zaburzenia wchłaniania na tle przewlekłego zapalenia trzustki, marskości wątroby czy żółtaczki mechanicznej.