Rzęsistkowica jamy ustnej psów i kotów – mało znana inwazja zwierząt towarzyszących

Chorobotwórczość rzęsistków zasiedlających jamę ustną psów i kotów

Choroby przyzębia są powszechnie obserwowane u psów i kotów na całym świecie. Ze względu na stopień zaawansowania choroby te podzielono na zapalenie dziąseł (gingivitis) dotyczące tylko dziąseł oraz zapalenie przyzębia (periodontitis) obejmujące tkanki leżące głębiej, takie jak więzadło zębowe i kości wyrostka zębodołowego. Jakkolwiek liczne badania epidemiologiczne wskazują na bakterie jako pierwotny czynnik w etiologii chorób przyzębia, to jednak uszkodzenie tkanek jest następstwem wielu czynników zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych (21, 22). Wiele spośród mikroorganizmów zasiedlających jamę ustną to pospolite komensale, które mogą wykazywać działanie patogenne dopiero w przypadku kolonizacji wrażliwego żywiciela lub w następstwie zmian w środowisku jamy ustnej (24).

Wykazano, że skład ontocentozy różnych rejonów jamy ustnej zmienia się w poszczególnych fazach choroby (8, 18). Z danych literatury wynika, że u psów w początkowym stadium zapalenia przyzębia największą rolę odgrywa odkładająca się na zębach płytka nazębna, która po mineralizacji zamienia się w kamień nazębny. Jak wykazano, głównym składnikiem płytki nazębnej są bakterie oraz ich metabolity (21, 22). Rzęsistki nie są odpowiedzialne za formowanie się płytki nazębnej i rzadko są spotykane w jej obrębie. Ich głównym miejscem lokalizacji są kieszonki dziąsłowe (ryc. 3) (1, 26). Narastający kamień dziąsłowy przyczynia się do uszkodzenia szczeliny dziąsłowo-zębowej i zerwania przyczepu nabłonkowego. Konsekwencją takiego stanu jest powstanie patologicznych kieszonek dziąsłowych. Początkowo płytkę nazębną zasiedlają mikroorganizmy tlenowe z rodzajów: Staphylococcus, Haemophilus, Branhamella, Mikrococcus, następnie pojawiają się drobnoustroje beztlenowe i skład ontocentozy staje się mieszany. Pod wpływem zmian w potencjale oksydacyjno-redukcyjnym poszczególnych rejonów jamy ustnej zaczyna dominować flora beztlenowa (21, 22). Z...