Kleszcze jako wektory Rickettsia – niebezpieczeństwo dla zwierząt towarzyszących

Kleszcze są ektopasożytami ludzi i zwierząt należącymi do roztoczy (łac. Acari). Na świecie rozpoznano około 900 ich gatunków, z czego 77 w samej Europie (1). Kleszczem o największym znaczeniu, z punktu widzenia medycyny człowieka w Polsce, jest Ixodes ricinus, zaś medycyny weterynaryjnej – Ixodes ricinus i Dermacentor reticulatus – należące do kleszczy twardych Ixodidae (1).

Nimfy oraz postacie dorosłe kleszczy twardych posiadają cztery pary odnóży, podczas gdy larwy trzy pary. Tarczka grzbietowa (łac. scutum) pozbawiona oczu jest jednobarwna. Rozwój kleszczy twardych obejmuje stadium jaja, następie larwy i nimfy do postaci dorosłej. Zarówno przemiana do kolejnego stadium rozwojowego, jak i składanie jaj przez samice odbywa się w środowisku zewnętrznym, na podłożu, a nie – jak się powszechnie sądzi – na zwierzęciu podczas ssania krwi przez pajęczaki. Przy warunkach klimatycznych, jakie panują w Europie Środkowej, rozwój kleszczy trwa średnio 2-3 lata. Na długość tego okresu wpływ mają zarówno temperatura, wilgotność powietrza, jak i dostępność żywicieli.

Kleszcze zamieszkują wszystkie typy środowisk lądowych, od obszarów tropikalnych po rejony górskie. Spotykane są zarówno na terenach wilgotnych, jak i na stepach oraz pustyniach.

Siedliskiem preferowanym przez kleszcze są lasy mieszane, z gęstymi zaroślami, a także parki i ogrody porośnięte krzakami, krzewami i gęstą trawą. Larwy występują przeważnie na niskiej trawie lub na warstwie liści, podczas gdy nimfy i dorosłe kleszcze na wyższej roślinności (do wysokości około 1,50 m).