Echokardiografia przezprzełykowa w kardiologii weterynaryjnej – przypadki kliniczne

Echokardiografia przezprzełykowa (ang. transesophageal echocardiogram, TEE) jest półinwazyjną techniką obrazowania serca i naczyń za pomocą ultradźwięków. Głowica ultrasonograficzna jest wprowadzana do przełyku przez jamę ustną pacjenta i umieszczona na końcu urządzenia przypominającego gastroskop. Głowica może być sterowana doczaszkowo lub doogonowo w obrębie przełyku i obracana w kierunku zgodnym lub przeciwnym do ruchu wskazówek zegara (1).

Echokardiografia przezprzełykowa charakteryzuje się dokładnym uwidocznieniem większości elementów serca, ponieważ brak jest barier utrudniających penetrację fal ultradźwiękowych, takich jak żebra lub płuca. W związku z niewielką odległością głowicy TEE od serca możliwe jest stosowanie wyższej częstotliwości niż w przypadku echokardiografii przezklatkowej (ang. transthoracic echocardiogram, TTE), co zapewnia większą rozdzielczość obrazu struktur serca i pozwala na zobrazowanie małych elementów, które są trudne do zobaczenia w TTE. Z drugiej strony penetracja wiązki ultradźwiękowej jest mniejsza, co ogranicza możliwość badania elementów znajdujących się daleko od głowicy.

Wskazania do stosowania TEE można podzielić na dwie kategorie:

• zaawansowaną diagnostykę wad wrodzonych, dla których echokardiografia przezklatkowa okazała się niewystarczająca,
• dodatkowe narzędzie obrazowania w trakcie zabiegów i procedur małoinwazyjnych, w tym przezskórnej embolizacji przetrwałego przewodu tętniczego, balonoplastyce tętnicy płucnej i innych, do monitorowania funkcji serca oraz efektu zabiegu w czasie rzeczywistym (3, 5).

Przeprowadzenie badania TEE wymaga odpowiedniego przygotowania zwierzęcia oraz poznania elementarnych zasad sterowania głowicą ultrasonograficzną. Zaleca się stosowanie zabezpieczenia jamy ustnej, aby uniknąć uszkodzenia głowicy. Po sedacji zwierzęcia do badania i umieszczeniu osłony jamy ustnej sonda jest delikatnie wprowadzana do jamy ustnej z końcówką głowicy (płaską stroną) skierowaną w dół, a następnie wprowadzana do przełyku w pozycji odblokowanej. Sonda musi być zawsze wprowadzana delikatnie, a w przypadku napotkania oporu nie wolno używać siły.

Wykorzystanie echokardiografii przezprzełykowej zmniejsza również konieczność użycia innych technik obrazowania, takich jak fluoroskopia. Ekspozycja na promieniowanie stwarza ryzyko dla zwierząt i personelu, a zastosowanie TEE pozwala skrócić czas ekspozycji na promieniowanie rentgenowskie i uniknąć stosowania środków kontrastowych (4).

Metoda echokardiografii przezprzełykowej jest uważana za bezpieczną technikę diagnostyczną, co potwierdzają liczne publikacje naukowe. W jednej z nich na podstawie makroskopowych i mikroskopowych badań patologicznych nie wykazano uszkodzeń tkanek spowodowanych badaniem (2, 6). By uniknąć komplikacji badania, należy przestrzegać kilku zasad: nigdy nie używać zbyt dużo siły podczas wprowadzania głowicy, nie powinno się wprowadzać jej w pozycji zablokowanej, zaleca się użycie żelu do badania ultrasonograficznego, a także zachowanie ostrożności w przypadku zwierząt z zaburzeniami połykania lub chorób przełyku (1). Nowoczesne głowice są zabezpieczone przed pracą w sytuacji, gdy ich końcówka osiąga temperaturę 41-42 stopni Celsjusza, co ogranicza możliwość uszkodzenia termalnego przełyku.

Wyróżniamy cztery pozycje obrazowania TEE:

1. Widok doczaszkowy (ang. cranial view), umożliwiający obrazowanie podstawy serca oraz głównych tętnic.
2. Widok pośrodkowy (ang. middle view), w którym uzyskuje się projekcję 4-jamową w osi długiej, a także 2- i 3-jamową. Widok ten umożliwia ocenę zastawki mitralnej i trójdzielnej, przegrody międzyprzedsionkowej i międzykomorowej oraz lewej komory serca.
3. Widok doogonowy (ang. caudal view), przydatny w obrazowaniu drogi odpływu lewej komory i zastawki aortalnej oraz w uwidocznieniu ubytku w przegrodzie międzykomorowej.
4. Widok przezżołądkowy (ang. transgastric view). Z tej pozycji uzyskuje się oś krótką lewej komory na poziomie mięśni brodawkowatych. Rzadko wykonywana projekcja, ponieważ nie dostarcza dodatkowych przydatnych informacji.