Dr n. wet. Izabela Janus ‒ Zdiagnozowanie kardiomiopatii wymaga doświadczenia

Dr n. wet. Izabela Janus ukończyła Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, gdzie też kilka lat temu uzyskała tytuł doktora nauk weterynaryjnych broniąc pracę dotyczącą zmian w sercu w przebiegu zwyrodnienia zastawki mitralnej oraz kardiomiopatii rozstrzeniowej u psów. Zawodowo stara się rozwijać zagadnienia związane z kardiopatologią ‒ jest kierownikiem pierwszej w Polsce Pracowni Kardiopatologii Weterynaryjnej. Poza tym interesuje się kardiologią oraz anestezjologią.

Swój prywatny czas dzieli między wycieczki motocyklowe, gry planszowe, a od niedawna stara się wrócić do biegów długodystansowych. Jest też właścicielką rudego kota ‒ Syriusza.

Na jakie rodzaje można podzielić kardiomiopatie? Czym się od siebie różnią?

Kardiomiopatie to choroby mięśnia sercowego, których przyczyny nie są do końca poznane. Wiemy że część z nich może mieć podłoże genetyczne, jak na przykład kardiomiopatia przerostowa (HCM) u kotów czy występować w pewnych liniach genetycznych, jak arytmogenna kardiomiopatia prawej komory (ARVD) u psów. Znamy też predyspozycje rasowe do występowania kardiomiopatii jak w przypadku kardiomiopatii rozstrzeniowej (DCM) u psów ras dużych i olbrzymich. Wciąż jednak pozostają pewne niewiadome, jak na przykład kardiomiopatia restrykcyjna (RCM) u kotów ‒ trudna w diagnostyce oraz trudna w leczeniu.

Rodzaj diagnozowanej kardiomiopatii opiera się przede wszystkim na objawach klinicznych oraz wynikach badań dodatkowych takich jak EKG czy USG serca. We wszystkich typach kardiomiopatii dochodzi do stopniowo rozwijającej się niewydolności serca, jednak podłoże objawów jest zróżnicowane. Może wynikać z poszerzenia jam serca, ścieńczenia jego ścian i spadku kurczliwości (DCM) lub wręcz przeciwnie ‒ z pogrubienia ścian serca (HCM), może być także efektem zmian struktury mięśnia sercowego (ARVD, RCM). Objawy niewydolności serca mogą być związane także z występowaniem arytmii (ARVD, DCM).

Czy to często występujące schorzenie?

Postawienie ostatecznej diagnozy kardiomiopatii jest niejednokrotnie trudne, ponieważ jest to diagnoza z wykluczenia. Dlatego trudno jednoznacznie określać częstość występowania tego schorzenia. Kardiomiopatia rozstrzeniowa jest najczęściej stwierdzaną chorobą serca u psów ras dużych oraz olbrzymich, podczas gdy kardiomiopatię przerostową stwierdzamy najczęściej u kotów, a liczba diagnozowanych pacjentów z tą ostatnią z każdym rokiem wzrasta, co wynika najprawdopodobniej z większej świadomości właścicieli oraz lepszych narzędzi diagnostycznych ‒ koci pacjenci są przecież bardzo wymagający.

Niejednokrotnie też, szczególnie w przypadku kotów, okazuje się, że obraz odpowiadający kardiomiopatii wywołany był innym schorzeniem, na przykład zapaleniem mięśnia sercowego. To rozróżnienie możliwe jest wciąż niestety najczęściej dopiero pośmiertnie.

Jakie gatunki, a może rasy, są najbardziej predysponowane do wystąpienia kardiomiopatii?

Predyspozycje gatunkowe oraz rasowe do kardiomiopatii zależą od jej typu. Kardiomiopatię rozstrzeniową opisuje się najczęściej u dobermanów, owczarków niemieckich oraz bokserów. Była stwierdzana także u cocker spanieli, choć nie jest to duża rasa psów. Także u bokserów stwierdza się predyspozycję do arytmogennej kardiomiopatii prawej komory.

W przeciwieństwie do wcześniej wymienionych, kardiomiopatię przerostową stwierdzamy głównie u kotów z predyspozycją występującą, np. u kotów brytyjskich czy maine coon, chociaż także u naszych “dachowców” możemy coraz częściej stwierdzić obecność tej choroby.

Ciekawym zagadnieniem jest też kardiomiopatia restrykcyjna, która stwierdzana jest tylko u kotów. Ze względu na duże trudności w postawieniu diagnozy, badania dotyczące tej choroby są najmniej zaawansowane, jednak w ostatnim czasie zauważamy pewną (choć niepotwierdzoną naukowo) większą częstość występowania tego schorzenia u kotów rasy sphynx.

Czy istnieją inne przesłania ku zachorowaniu?

Występują inne schorzenia, które mogą doprowadzić do zmian podobnych do kardiomiopatii. U psów jest to przede wszystkim zapalenie mięśnia sercowego, niedoczynność tarczycy czy czynniki żywieniowe. U kotów podobny do kardiomiopatii obraz kliniczny można zaobserwować w przypadku zwężenia zastawki aorty, zaburzeń hormonalnych (nadczynność tarczycy, akromegalia) czy przewlekłego nadciśnienia systemowego.

Jakie są najczęstsze objawy występowania kardiomiopatii u zwierząt towarzyszących? Co powinno zaniepokoić lekarza weterynarii?

Najczęstsze objawy kardiomiopatii u zwierząt towarzyszących obejmują objawy niewydolności serca ‒ głównie lewokomorowej, rzadziej prawokomorowej.

U psów stwierdzamy spadek aktywności, duszność, obrzęki (obrzęk płuc, a w zaawansowanych przypadkach także wodobrzusze, wodopiersie oraz wodosierdzie), mogą pojawić się zaburzenia rytmu oraz wynikające z nich omdlenia.

U kotów najczęściej objawy pojawiają się nagle i obejmują przede wszystkim silną duszność i spadek aktywności. Mogą pojawić się także objawy zatorowości aorty i niedokrwienia kończyn miednicznych.