Skóra też czasem „ściemnia” – dlaczego i kiedy skóra ulega hiperpigmentacji? Zaburzenia barwnikowe skóry psów i kotów – cz. I

W warunkach fizjologicznych kolor skóry zależy od ilości zawartych w niej barwników, a nie, wbrew dość często pojawiającej się opinii, od liczby komórek barwnikowych. Głównym barwnikiem skóry jest melanina. W mniejszym stopniu kolor skóry determinuje obecność innych barwników, takich jak karotenoidy (nadające skórze kolor żółty), oksyhemoglobina (odpowiadająca za barwę czerwoną) czy hemoglobina zredukowana (decydująca o kolorze niebieskim) (2, 6). Pozostałymi czynnikami istotnie wpływającymi na barwę skóry jest grubość naskórka oraz specyfika systemu naczyniowego skóry właściwej z uwzględnieniem ilości, średnicy oraz reaktywności tworzących go naczyń.

Najważniejszy barwnik skóry – melanina – wytwarzany jest przez wysoce wyspecjalizowane komórki barwnikotwórcze – melanocyty. Wywodzą się one z cewy nerwowej i obok swej głównej, fotoprotekcyjnej funkcji stanowią integralną część układu immunologicznego skóry. Komórki barwnikowe pod wpływem bodźców stresowych (np. urazów, promieniowania ultrafioletowego, toksyn bakteryjnych) uwalniają liczne cytokiny, czynniki wzrostu, a nawet mają zdolność prezentowania antygenów. Mediatory zapalenia mogą z kolei wpływać na melanocyty, zmieniając ich funkcję, czego klinicznym skutkiem są zmiany hiper- lub hipopigmentacyjne.

Melanocyty najliczniej występują w warstwie podstawnej naskórka. Fakt ten można tłumaczyć koniecznością najsilniejszej fotoprotekcji komórek szybko dzielących się, czyli właśnie keratynocytów warstwy podstawnej, najbardziej wrażliwych na szkodliwy wpływ promieniowania ultrafioletowego (UV). Ziarna barwnika w tym przypadku bardzo często układają się nad jądrami komórkowymi keratynocytów w formie czapeczki, co ma służyć szczególnej ochronie materiału genetycznego przed UV. Melanocyty wraz z keratynocytami, z którymi sąsiadują, określa się jako naskórkową jednostkę melaninową (ang. epidermal melanin unit), przy czym u psów i kotów na jedną komórkę barwnikową przypada około 10-20 komórek naskórka (6). Oprócz...