Pseudomonas otitis externa u psów – metody rozpoznawania i leczenia

Leczenie ogólnoustrojowe

Wiele przypadków zapalenia zewnętrznego przewód słuchowego wymaga dodatkowo leczenia ogólnoustrojowego (3). Jest to szczególnie istotne w przypadku równoczesnego zapalenie ucha środkowego, które może się rozwinąć na skutek uszkodzenia błony bębenkowej. W przypadku wdrożenia antybiotykoterapii ogólnoustrojowej dobór antybiotyku powinien być już oparty o wskazania antybiogramu. Najczęściej stosowane są, podobnie jak w leczeniu miejscowym, fluorochinolony, takie jak: enrofloksacyna (10 do 20 mg/kg m.c.), marbofloksacyna (4-5,5 mg/kg m.c.), ciprofloksacyna (15-20 mg/kg m.c). Jeśli badanie antybiotykowrażliwości wykaże nieskuteczność leków tej grupy, można zastosować tykarcylinę (60-75 mg/kg m.c. 2x dziennie) lub ceftazydym (30-50 mg/kg m.c. 2x dziennie).

Niektóre przypadki zapalenia przewodu słuchowego zewnętrznego mogą być leczone wyłącznie ogólnoustrojowo. Należy wybrać tę metodę, gdy znaczny obrzęk i zwężenie przewodu słuchowego uniemożliwiałyby właściwą aplikację leków do światła przewodu. Ogólnoustrojowo należy również stosować antybiotyki w przypadku występowania znacznych owrzodzeń i licznych nadżerek ściany przewodu słuchowego (zmiany te poprawiają przenikanie leków, w przypadku gdy skóra przewodu słuchowego nie jest zmieniona, penetracja antybiotyków do jego światła jest słaba) (15). Leczenie ogólnoustrojowe powinno więc być zarezerwowane do tego typu przypadków oraz do sytuacji, gdy współwystępuje zapalenie ucha środkowego/wewnętrznego. U takich zwierząt terapia zwykle trwa nie mniej niż 4 tygodnie.

Ponieważ chorobie często towarzyszą obrzęk i bolesność, zasadne jest stosowanie glikokortykosteroidów. Leki te mogą być stosowane miejscowo, czy to w postaci gotowych preparatów łączących antybiotyk i glikokortykosteroid lub też oddzielnie (np. deksametazon z preparatów przeznaczonych do podawania iniekcyjnego). Deksametazon można stosować również stosować wraz z enrofloksacyną w proporcji 1 część iniekcyjnego deksametazonu (2 mg/ml), 2 części iniekcyjnej enrofloksacyny (50 mg/ml). Ponadto można używać glikortykosteroidy (aceponian hydrokortyzonu, mometazon, prednizolon, betametazon) zawarte w preparatach złożonych przeznaczonych do podawania do przewodu słuchowego. Ogólnoustrojowo można natomiast podawać prednizon lub prednizolon w dawce 0,5 do 1 mg/kg m.c., a w przypadku znacznego obrzęku przez kilka pierwszych dni w wyższej dawce 2 mg/kg m.c. Poza glikokortykosteroidem u zwierząt z Pseudomonas otitis można zastosować cyklosporynę doustnie 5 mg/kg m.c. (15). W przypadkach ze znaczną bolesnością należy dodatkowo podawać ogólnoustrojowo leki przeciwbólowe.

Leczenie otitis externa powodowanego przez pałeczki jest zawsze długotrwałe. Najczęściej należy zakładać, że czas niezbędny do wyleczenia to co najmniej kilka tygodni. Podczas wizyt kontrolnych należy wykonywać badanie cytologiczne w celu monitorowania jego postępów. Terapia powinna być prowadzona jeszcze tydzień po tym, jak w badaniu cytologicznym nie będą już obecne pałeczki, lub tydzień do dwóch od momentu, gdy ustąpią objawy kliniczne. W związku z nawrotowym charakterem opisanego problemu zaleca się, by okresowo wykonywać kontrolne badanie cytologiczne z przewodu słuchowego, np. podczas wizyt w celu profilaktyki.

W przypadku Pseudomonas otitis, tak jak i w innych przypadkach zapalenia zewnętrznego przewodu słuchowego, istotne jest, by zidentyfikować przyczyny pierwotne, w przeciwnym wypadku należy liczyć się z częstymi nawrotami.

Podawanie Tris-EDTA

By działanie Tris-EDTA było optymalne, antybiotyk należy podać po około 10 minutach od czyszczenia ucha. Można również stosować preparat w połączniu z chlorheksydyną, którą można łączyć w jednym roztworze. W takim przypadku zalecane stężenie chlorheksydyny to 0,15-proc. Ponadto można stosować antybiotyki w jednym roztworze z Tris-EDTA [enrofloksacynę – tak by stężenie wynosiło 10 mg/ml, amikacynę (stężenie w roztworze 30-50 mg/ml)].