Crenosoma vulpis – przyczyną kaszlu u psa – opis przypadku

Badanie mikrobiologiczne popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych

W posiewie bezpośrednim stwierdzono > 10² CFU/ml Pseudomonas spp. (wrażliwy na: ciprofloksacynę, enrofloksacynę, marbofloksacynę, amikacynę, gentamycynę, ceftazydym, cefepim, kolistynę, polimyksyna B, imipenem).

W badaniu mikologicznym nie stwierdzono wzrostu grzybów drożdżopodobnych i pleśniowych.

Na podstawie przeprowadzonych badań popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych rozpoznano zmiany zapalne w układzie oddechowym spowodowane obecnością pasożytów Crenosoma vulpis.

Crenosoma vulpis to pasożyty rzadko występujące u psów w Polsce, stąd też pasożytnicze zapalenia dróg oddechowych z ich udziałem nie są często stwierdzane. W innych krajach Europy stwierdzane są częściej, zarówno u lisów, jak i u psów. Wzrost populacji lisów, jak również podróże z psami na obszary, na których pasożyty te występują częściej, może przyczyniać się do wzrostu częstości zachorowań u psów w Polsce.

Przypadki występowania tych pasożytów u psów w Europie opisywane były m.in. w Niemczech, Belgii, Szwajcarii, Austrii, we Francji, w Hiszpanii, Portugalii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Norwegii, na Węgrzech oraz we Włoszech (2, 12). Z danych opublikowanych w 2010 roku przez Traversa i wsp. wynika, że Crenosoma vulpis najczęściej były stwierdzane w Niemczech oraz Danii (12). W niniejszym artykule opisany przez autorów przypadek kliniczny dotyczy psa, który przyjechał na laryngotracheobronchoskopię do naszej Pracowni Endoskopowej z Niemiec.

Objawy kliniczne w przypadku obecności tych pasożytów w drogach oddechowych są podobne do objawów występujących przy chorobach układu oddechowego spowodowanych innymi przyczynami. W związku z tym często nicienie płucne są pomijane w diagnostyce przewlekłego kaszlu, W przypadku inwazji Crenosoma vulpis najczęściej stwierdzane jest zapalenie oskrzeli z objawami suchego, nieproduktywnego kaszlu, który może być łatwo wywoływany podczas omacywania tchawicy. W przypadku silniejszej inwazji obserwowane jest gromadzenie się w drogach oddechowych śluzowej lub śluzowo-ropnej wydzieliny i wówczas występuje kaszel wilgotny. Objawy kliniczne są uzależnione od nasilenia inwazji (6, 8, 12). W diagnostyce różnicowej zapalenia oskrzeli oraz płuc zawsze należy brać pod uwagę nicienie płucne, ponieważ nieprawidłowe rozpoznanie będzie skutkowało brakiem reakcji na stosowane leczenie, a co za tym idzie – leczenie będzie się wydłużało.

Rozpoznanie Crenosoma vulpis polega na wykryciu w kale larw pierwszego stadium (L1) techniką Baermanna lub znalezienie w popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych larw L1 lub jaj zawierających larwy. Larwy L1 są identyfikowane na podstawie morfologii oraz wielkości. Mają one długość od 243 do 340 µm, ogon larwy jest prosty, ostro zakończony, bez żadnych wyrostków i różni się wyglądem od innych nicieni płucnych. Jaja Crenosoma vulpis są cienkościenne, wielkości 72 x 43 µm i zawierają larwy pierwszego stadium (6, 8, 10).

Dodatkowo w popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych stwierdzana jest eozynofilia, co obserwowane było zarówno w opisywanym przypadku, jak i badaniach innych autorów. W przypadku stwierdzenia eozynofilii zawsze należy brać pod uwagę w diagnostyce różnicowej nicienie płucne. Często są one pomijane, a pojawienie się eozynofilii wiązane jest z alergią. W badaniu radiologicznym zwykle stwierdza się zaostrzony rysunek oskrzeli lub zmiany o charakterze śródmiąższowym. Podczas badania endoskopowego obserwowane są różnie nasilone zmiany zapalne tchawicy oraz oskrzeli z obecnością wydzieliny o różnym charakterze. Dodatkowo mogą być stwierdzane pasożyty (2, 7, 10).

W leczeniu inwazji Crenosoma vulpis stosowane są m.in.: fenbendazol w dawce 50 mg/kg m.c., doustnie, przez 10 dni; oksym milbemycyny w dawce 0,5 mg/kg m.c., doustnie, jednorazowo; 10-proc. imidakloprid i 2,5-proc. moksydektyna, w dawce 0,1 ml/kg m.c., jednorazowo, spot on (8).

Prowadzone były różne badania dotyczące skuteczności niektórych preparatów u zwierząt zakażonych eksperymentalnie, jak również poczynione były obserwacje u psów zakażonych naturalnie. W badaniach przeprowadzonych przez Conboy i wsp. (2009) u psów eksperymentalnie zakażonych Crenosoma vulpis stwierdzono 100% skuteczności leczenia w przypadku jednokrotnego zastosowania preparatu zawierającego imidakloprid 10 mg/kg m.c. i moksydektynę 2,5 mg/kg m.c. (4). Z kolei w opisanym przez Matos i wsp. przypadku klinicznym dotyczącym Crenosoma vulpis u psa po jednokrotnym zastosowaniu takiego leczenia nadal obserwowano larwy w kale (7).

W badaniach przeprowadzonych przez Conboy i wsp. (2013) dotyczących zastosowania w leczeniu milbemycyny u eksperymentalnie zakażonych psów jej skuteczność określono na 98,7% (5). Z kolei w przypadku opisanym przez Shaw i wsp. (10) obserwowano wyleczenie po zastosowaniu fenbendazolu w dawce 50 mg/kg m.c. przez 7 dni, natomiast nie obserwowano wyleczenia po zastosowaniu fenbendazolu u innego psa, opisanego przez Caron i wsp. Do wyleczenia doszło u niego dopiero po zastosowaniu 10-proc. imidaklopridu i 2,5-proc. moksydektyny, w dawce 0,1 ml/kg m.c., jednorazowo, spot on (2).

W związku z tym, że żaden preparat nie zapewnia pewnego wyeliminowania pasożytów, po leczeniu należy wykonać badanie kontrolne kału lub popłuczyn z dróg oddechowych, aby mieć pewność, że doszło do wyleczenia. Częściowym potwierdzeniem skuteczności leczenia będzie również ustanie objawów ze strony układu oddechowego.

W podsumowaniu należy podkreślić, że pasożyty Crenosoma vulpis trzeba zawsze brać pod uwagę w diagnostyce przewlekłego kaszlu, podobnie jak i inne nicienie płucne. Choć nie są one stwierdzane często, to jednak nie można wykluczyć ich jako przyczyny zaburzeń w obrębie układu oddechowego. Coraz częściej psy podróżują z właścicielami podczas urlopu, a także przewożone są na różne wystawy, pokazy, dlatego też mogą przemieszczać się na obszary, gdzie pasożyty te występują częściej, i tam się zarażać. Poza tym zwierzęta zarażone mogą przyjeżdżać do Polski i mogą być przyczyną krenosomozy w naszym kraju. Ponadto istotnym źródłem zakażeń mogą być również lisy.