Gąbczasta encefalopatia kotów

Pasażowalne encefalopatie gąbczaste (ang. transmissible spongiform encephalopathies, TSE) należą do grupy śmiertelnych chorób neurodegeneracyjnych z długim okresem inkubacji. Są spowodowane przez priony − białkowe cząsteczki zakaźne powstające w wyniku zmiany struktury konformacji przestrzennej białek (struktury II-rzędowej) fizjologicznych białek organizmu i gromadzenia się nieprawidłowej izoformy białka prionowego w ośrodkowym układzie nerwowym (1). Na choroby prionowe podatni są ludzie, jak i niektóre gatunki zwierząt, głównie roślinożerne. Jednak choroba dotyka również gatunki typowo mięsożerne. Pierwsze przypadki TSE u zwierząt mięsożernych zostały zaobserwowane u norek w 1947 roku na fermie norek (łac. Mustela vison) w Stanach Zjednoczonych, w stanie Wisconsin, jednakże choroba została opisana w literaturze dopiero w 1965 r. jako pasażowalna encefalopatia norek (ang. transmissible mink encephalopathy, TME) (2).

Przez wiele lat sądzono, że norki są jedynymi zwierzętami mięsożernymi, które mogą być dotknięte tą chorobą, jednak pod koniec ubiegłego stulecia u kotów zanotowano wystąpienie nowej choroby przebiegającej z charakterystycznymi objawami neurologicznymi. Gąbczasta encefalopatia kotów (ang. feline spongiform encephalopathy, FSE) jest naturalnie występującą chorobą neurodegeneracyjną z objawami typowymi dla pasażowalnych encefalopatii gąbczastych (1, 3, 4). Mimo że wiek zwierząt dotkniętych FSE nie został jednoznacznie określony, objawy pojawiają się głównie pomiędzy 2. a 10. rokiem życia, średnio w wieku ok. 6 lat. Choroba ta jest najczęściej diagnozowana u samców rasy mieszanej (1).

Historia

W latach 70. i 80. koty były wykorzystywane jako modele eksperymentalne do badania pasażowalnych encefalopatii gąbczastych, jednakże do lat 90. nie stwierdzono żadnego naturalnie występującego przypadku tej choroby. Po raz pierwszy przypadek naturalnego zakażenia opisali w 1990 r. Wyatt i wsp. (5). Pacjentem był 5-letni kocur rasy syjamskiej, u któreg...