Borelioza zwierząt towarzyszących w kontekście medycyny człowieka

Etiologia

Krętki Borrelia można podzielić na wywołujące chorobę z Lyme oraz powodujące tzw. gorączki powrotne. W warunkach naszego kraju znaczenie mają genogatunki z grupy Borrelia burgdorferi sensu lato (B. burgdorferi s.l.), głównie B. afzelii, B. garinii i w mniejszym stopniu B. burgdorferi sensu stricto (B. burgdorferi s.s.). Krętki te są stosunkowo małymi bakteriami o kształcie spiralnym, posiadają zdolność czynnego ruchu. W odróżnieniu do krętków rodzaju Leptospira są ściśle związane z żywicielem i nie są w stanie przetrwać samodzielnie w środowisku zewnętrznym (4).

Głównym wektorem są kleszcze z gatunku Ixodes ricinus, które ulegają zakażeniu podczas pobierania krwi od zainfekowanych osobników, a ponieważ nie wykazują swoistości żywicielskiej, pasożytują na różnych kręgowcach (gady, ptaki, ssaki). Jednakże rezerwuary są różne dla odrębnych krętków, np. B. garinii stwierdzana była w organizmach ptaków, natomiast B. afzelii u gryzoni (5).

W warunkach europejskich głównym rezerwuarem Borrelia s.l. są: króliki, wiewiórki, myszy, szczury, pewne gatunki ptaków i gadów (6). W organizmach postaci dorosłych kleszczy, krętki stwierdza się częściej niż u nimf czy larw. Jednak kleszcze w każdym stadium są formami wektorowymi. W Europie odsetek kleszczy zakażonych krętkami Borrelia wynosi średnio kilkanaście procent, aczkolwiek jest zmienny i zależy od badanego obszaru, niekiedy wynosi 0%, a miejscami dochodzi do ponad 49% (7).

Zmienne jest również występowanie poszczególnych genogatunków B. burgdorferi s.l. Do optymalnego rozwoju kleszczy niezbędny jest odpowiedni ekosystem, wymagają nie tylko określonej temperatury otoczenia, ale także wilgotności, dlatego idealnym miejscem są dla nich lasy liściaste i miesza...