Wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej. Czy to na pewno wątroba?

Fosfataza alkaliczna (ALP) jest niejednorodnym enzymem znajdującym się w różnych komórkach i tkankach organizmu w postaci wielu izoenzymów (3, 7, 8, 9, 10). ALP jest istotnym wskaźnikiem biochemicznym surowicy krwi, wskazującym na choroby wątroby, a w szczególności na cholestazę wewnątrz- i zewnątrzkomórkową.

Jednak wzrost aktywności ALP w surowicy krwi i innych płynach ustrojowych może być odzwierciedleniem fizjologicznych lub patologicznych zmian nie tylko w wątrobie, ale również w innych narządach i układach (tab. 1, s. 24). Podwyższenie aktywności fosfatazy alkalicznej obserwuje się np. u młodych zwierząt w okresie wzrostu oraz w przebiegu ciąży u suk (5). Przyczyną wzrostu ALP mogą być również choroby kości, choroby endokrynologiczne lub choroby nowotworowe (1, 3, 5, 7). Inną przyczyną wzrostu ALP może być stosowanie niektórych leków, m.in. glikokortykosteroidów lub leków przeciwdrgawkowych (2, 4).

Tab. 1. Przyczyny wzrostu aktywności fosfatazy alkalicznej

Fosfataza alkaliczna jest enzymem, który katalizuje hydrolizę estrów monofosforanowych. Pomimo że ALP jest jednym z najlepiej przebadanych enzymów, do tej pory nie udało się do końca określić wszystkich jej funkcji w organizmie.

Aktywność ALP można zmierzyć w każdej tkance, ale dla celów diagnostycznych jest zazwyczaj mierzona w surowicy krwi. U zdrowego dorosłego psa aktywność ALP jest głównie pochodzenia wątrobowego (L-ALP), w mniejszym procencie w skład całkowitej puli ALP wchodzi izoenzym pochodzący z kości (B-ALP) i izoenzym stymulowany poziomem glikokortykosteroidów (C-ALP) (3, 10). C-ALP stanowi termostabilną frakcję fosfatazy zasadowej, podczas gdy L-ALP i B-ALP stanowią frakcję termolabilną. Termostabilną fosfatazę zasadową można wykryć poprzez ogrzanie surowic do 65°C.

Na aktywność ALP u psów nie wpływa aktywność izoenzymu pochodzenia jelitowego, nerkowego i łożyskowego, ponieważ ich czas półtrwania jest bardzo krótki i wynosi od 3 do 6 godzin, w przeciwieństwie do izoenzymu wąt...