Prawa część serca – anatomia dla kardiologów

Od początku rozwoju kardiologii prawej stronie serca poświęcano mniej uwagi niż lewej. Jednak poza funkcją hemodynamiczną prawa część serca bierze też udział w niezwykle istotnym regulowaniu rytmu pracy serca. Dokładna znajomość anatomii prawego przedsionka oraz prawej komory jest ważna z klinicznego punktu widzenia, szczególnie w procesach elektrofizjologicznych serca.

Anatomia prawej strony serca z punktu widzenia morfologa

Prawy przedsionek

Rozwojowo prawy przedsionek powstaje z końcowego odcinka zatoki żylnej oraz prawego właściwego przedsionka (1). Przedsionek prawy można przyrównać do bryły sześcianu, którego ograniczenie stanowią ściany przednia i tylna, górna i dolna oraz przegrodowa (przyśrodkowa) i boczna (ryc. 1). Ze ściany przedniej ku przodowi uwypukla się uszko prawe, jego kształt może różnić się u wielu gatunków zwierząt (2, 3). Ma charakterystyczny wygląd, a nadają mu go mięśnie grzebieniaste (4) – struktury, które mogą zwiększać rozciągliwość ściany przedsionka. W ścianie górnej leży ujście żyły głównej doczaszkowej (łac. vena cava cranialis). W ścianie tylnej obecne są dwa otwory: większy z nich jest ujściem żyły głównej doogonowej (łac. vena cava caudalis), mniejszy – ujściem zatoki wieńcowej.

Pomiędzy żyłami głównymi obecny jest mięśniowy grzebień graniczny (łac. crista terminalis), któremu odpowiada włóknisto-mięśniowy rowek (ang. terminal groove) znajdujący się między częścią żylną przedsionka a uszkiem prawego przedsionka. Ujście zatoki wieńcowej zwykle znajduje się w tylnej ścianie prawego przedsionka, ale jego lokalizacja może się nieznacznie różnić między gatunkami. Zatoka wieńcowa psiego serca nie jest pokryta zastawką Tebezjusza jak w sercu ludzkim (5). W ścianie przegrodowej obecny jest otwór owalny (łac. fossa ovalis), który umożliwia przepływ krwi między lewym i prawym przedsionkiem w życiu płodowym, a tuż po narodzinach powinien ulec zamknięciu (6, 7). W ścianie bocznej można odnaleźć wiele otworów dla niewielkich ż...