Ostre uszkodzenie nerek – patogeneza i możliwości wczesnej diagnostyki

Etiopatogeneza AKI

AKI jest procesem dynamicznym i klasycznie dzieli się na cztery fazy (2) (ryc. 1):

Faza początkowa (faza 1) rozwija się w ciągu pierwszych minut/godzin od momentu ostrego niedokrwienia/uszkodzenia miąższu nerek.Faza przedłużenia (faza 2) trwa od kilku godzin do kilku dni od chwili uszkodzenia.Faza podtrzymywania (faza 3) rozpoczyna się zwykle około 3. dnia od chwili uszkodzenia i trwa od kilku dni do kilku tygodni.Faza zdrowienia (faza 4) trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy od chwili uszkodzenia.

Te cztery fazy nie mogą być traktowane jako ściśle od siebie oddzielone, następujące po sobie kolejno etapy, ale jako nakładające się na siebie złożone zaburzenia, których mechanizmy nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione (2). Ponadto AKI nie zawsze jest samodzielnie występującym procesem chorobowym, ale może być wynikiem innych zaburzeń, jak na przykład wstrząsu, a zatem terapia za każdym razem powinna uwzględniać: fazę choroby, stan pacjenta, leczenie zaburzeń towarzyszących i zapobiegać dalszym uszkodzeniom (2).

Faza 1 (tzw. faza wstępna)

Rozpoczyna się w momencie uszkodzenia miąższu, a jej przebieg jest zależny od przyczyny. W niedokrwiennym AKI dochodzi do upośledzenia nerkowego przepływu krwi, co prowadzi do znacznego obniżenia poziomu ATP (trójfosforanu adenozyny) oraz uszkodzenia i dysfunkcji komórek. Czynniki toksyczne zaburzają natomiast metabolizm na poziomie komórkowym, co może powodować śmierć komórek kanalików i kłębuszków nerkowych. Przyczyna uszkodzenia determinuje również czas pojawienia się objawów klinicznych i przebieg choroby. Rozpoznanie i rozpoczęcie terapii w tej fazie może zmniejszyć nasilenie uszkodzeń, ale pierwsza faza AKI zwykle nie jest rozpoznawana (2).

Faza 2 (tzw. faza utrwalona)

Jest kontynuacją początkowego procesu i rozwija się na skutek hipoksji i odpowiedzi zapalnej w tkance nerkowej. Faza ta trwa od kilku godzin do kilku dni i często dochodzi tu do największego uszkodzenia komórek miążs...