Specyfika znieczulenia ogólnego kotów – cz. III. Aspekty kliniczne. Premedykacja – cele i dobór leków

Najstarszą grupę leków wykorzystywaną w przedznieczuleniu stanowią pochodne fenotiazyny. Leki te skutkują psychicznym uspokojeniem i zmniejszeniem aktywności ruchowej. Obecnie tylko acepromazyna jako jedyny przedstawiciel tej grupy leków ma praktyczne zastosowanie w anestezji małych zwierząt (szczegółowe informacje o działaniu acepromazyny, jej właściwościach, wskazaniach i przeciwwskazaniach do stosowania zostały omówione w cz. I artykułu).

Lekami sedacyjnymi zdecydowanie najczęściej wykorzystywanymi w anestezjologii weterynaryjnej są leki zaliczane do grupy agonistów receptorów alfa 2-adrenergiczych, w skrócie nazywanych – agonistami alfa 2. Pierwszym lekiem z tej grupy była ksylazyna, działającą na receptor alfa-2 adrenergiczny, którego pobudzenie daje pożądane w anestezji efekty kliniczne, tj. sedację, miorelaksację oraz analgezję. Niechciane i niepożądane efekty działania ksylazyny są efektem aktywacji receptora alfa-1 adrenergicznego, w wyniku czego zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia arytmii wywołanej adrenaliną oraz generowane są efekty antysedacyjne i hamujące znoszenie czucia bólu.

Do najbardziej nasilonych i jednocześnie najbardziej niebezpiecznych działań ksylazyny zalicza się silną hipotensję, spowolnienie akcji serca (bradykardia zatokowa), indukcje bloku przedsionkowo-komorowego I, II lub III stopnia (blok całkowity serca). W efekcie dochodzi do arytmii serca, spadku ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia perfuzji tkanek (mała pojemność minutowa serca), prowadzących do zapaści. Jest to lek o dobrym działaniu sedacyjnym, analgetycznym i miorelaksacyjnnym, ale ze względu na małą wybiórczość w stosunku do receptora alfa-2 został w praktyce wyparty przez medetomidynę (6, 7, 8). 

Medetomidyna to mieszanina racemiczna dwóch enancjomerów – levomedetomidyny oraz dexmedetomidyny. Levomedetomidyna pozbawiona jest aktywności farmakologicznej, a w wysokich dawkach ma działanie antysedatywne i antyanalgetyczne, zatem stanowi ona „farma...