Stres i jego wpływ na odporność, zdrowie i produkcyjność świń

Markery stresu

Obecnie brak jest tzw. „złotego standardu” w zakresie precyzyjnej oceny zaburzeń dobrostanu i poziomu stresu u świń. Najczęściej stosowane w tym celu są: obserwacja zachowania z wykorzystaniem systemu oceny zachowania (20, 21) i analiza biomarkerów odzwierciedlających odpowiedź na stres (23, 24).

Preferowana jest ocena jednocześnie kilku biomarkerów reprezentujących różne układy: 

układ współczulno-nadnerczowy (SAM) (alfa-amylaza i chromogranina A),oś podwzgórze – przysadka – kora nadnerczy (HPA), oś podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalna (HPG),układ odpornościowy. 

Alfa-amylaza

Alfa-amylaza jako biomarker stresu jest wykorzystywana głównie u ludzi. Jej aktywność jest skorelowana ze stężeniem katecholamin w osoczu. U świń wykazano, że jej aktywność wzrasta minutę po unieruchomieniu, jednakże obserwowano dużą zmienność osobniczą (do braku reaktywności włącznie). Następnym proponowanym biomarkerem z tej grupy jest chromogranina A (CgA), która w sytuacji stresowej jest wydzielana do krwi przez rdzeń nadnerczy i przedni płat przysadki mózgowej oraz zakończenia nerwów układu współczulnego.

CgA wykryto w gruczołach ślinowych ludzi i różnych gatunków zwierząt, w tym świń. Uwalnianie CgA jest zależne od sekrecji katecholamin i związane z aktywacją SAM. U ludzi pomiar CgA jest uważany za wiarygodny marker aktywacji SAM jako alternatywa dla adrenaliny i noradrenaliny, które cechują się dużą zmiennością wyników. Ostatnie dane wskazują, że w warunkach stresu (eksperymentalna indukcja krwotoku podpajęczynówkowego) stężenie osoczowe CgA wzrosło u świń, jednak nie wiadomo, czy podobne zjawisko można byłoby zaobserwować w przypadku stresu wywołanego przez inne bodźce (przegrupowanie, głodówka, stres cieplny) i zagadnienie to wymaga dalszych badań. 

Kortyzol

Kortyzol jest jednym z najczęściej stosowanych biomarkerów do wykrywania stresu u świń i jest głównym glikokortykoidem u tego gatunku. Wzrost jego stężenia wiąże się ...