Od wrażliwości gatunkowej do możliwości kontroli paratuberkulozy u przeżuwaczy

Pierwotna lokalizacja zmian anatomopatologicznych związana jest bezpośrednio z miejscem wniknięcia prątków do organizmu. Zmiany we wczesnym okresie zakażenia są stwierdzane w kępkach Peyera, najczęściej w odcinku jelita czczego i biodrowego. Wraz z rozwojem choroby zmiany dotykają także głębszych warstw ściany jelit, obejmując po pewnym czasie (zależnym od statusu immunologicznego zwierzęcia) cały odcinek jelita. Zmiany ograniczające się tylko do ogniska pierwotnego mogą pozostawać bez infiltracji sąsiednich tkanek przez długi czas, a bodźcem ich rozwoju mogą być wymienione wcześniej czynniki usposabiające. Z czasem w przebiegu zakażenia rozwija się typowe, ziarniniakowate zapalenie jelit. Proces ten wikłany jest niekiedy zarażeniami pasożytniczymi, jak Cooperia sp. lub Ostertagia ostertagi.

Należy podkreślić, że obraz zmian anatomopatologicznych jest ściśle związany ze statusem immunologicznym zwierzęcia. Często w stadach zakażonych paratuberkulozą stwierdzane są różne zmiany anatomopatologiczne oraz różne etapy odpowiedzi immunologicznej organizmu, stąd praktycznie niemożliwe jest ustalenie w trakcie dochodzenia epizootycznego czasu, jaki upłynął od momentu zakażenia do powstania określonego obrazu anatomopatologicznego. Nasilenie zmian anatomopatologicznych nie jest zbieżne w wielu przypadkach z intensywnością objawów klinicznych.

Mimo że błona śluzowa jelit cienkich w zaatakowanych miejscach jest pofałdowana, znacznie zgrubiała, układająca się w poprzeczne fałdy, co znacznie ogranicza wchłanianie składników pokarmowych, zwierzęta mogą zachowywać dobrą kondycję. Miejscami widocznymi są zaczerwienienia, drobne wybroczyny, przekrwienia lub owrzodzenia śluzówki, a u zwierząt zakażonych pigmentowanymi szczepami M. avium subsp. paratuberculosis (głównie owiec) błona śluzowa może przybierać odcień żółtopomarańczowy. Zmiany w układzie limfatycznym obejmują także węzły chłonne krezkowe. Są one zwykle powiększone, przekrwione, obrzękłe. Niekiedy u osobników z...