Konsekwencje zdrowotne niewłaściwego stosowania preparatów mlekozastępczych u cieląt

Żywienie ma zasadniczy wpływ na prawidłowe przyrosty, rozwój, a w konsekwencji zdrowie cieląt. Wiele chorób rozwija się w następstwie szeroko pojętego „nieprawidłowego żywienia”, które niekoniecznie musi oznaczać złe dawki lub nieodpowiedni skład preparatów stosowanych do karmienia cieląt. Jednym z istotnych czynników wpływających na ich prawidłowe żywienie jest właściwe przygotowanie i podanie preparatów mlekozastępczych. Przy chorobach powstałych w konsekwencji niewłaściwego ich stosowania zadaniem lekarza weterynarii jest nie tylko wyleczenie pacjenta, ale również znalezienie przyczyny problemu.

Obecnie żywienie cieląt po okresie siarowym opiera się głównie na podawaniu preparatów mlekozastępczych. Chów cieląt przy ich użyciu stał się powszechną praktyką na całym świecie (1). Choć uznaje się, że mleko matki jest pod względem żywieniowym najlepszym wyborem (1), obecne badania pokazują, że wdrożenie preparatów mlekozastępczych jest tańszą oraz – pod względem transmisji chorób z matki na cielę – często bezpieczniejszą metodą karmienia (2). Ponadto mieszanki takie pozwalają w pewnym stopniu na dopasowanie ich proporcji pod względem zawartości składników odżywczych i witamin.

Należy jednak zaznaczyć, że zbyt wczesne wprowadzenie preparatów mlekozastępczych do diety (przed 4. dniem życia) powoduje szereg niekorzystnych zmian strukturalnych w budowie błony śluzowej jelita cienkiego w porównaniu do cieląt, u których okres siarowy nie został skrócony (3, 4). Dochodzi m.in. do: obniżenia wartości indeksu mitotycznego, zmniejszenia zawartości białka w śluzówce, a także skrócenia całkowitej długości jelita cienkiego. Ponadto elementy pochodzenia roślinnego stosowane w preparatach mlekozastępczych mogą zawierać substancje antyodżywcze, a niektóre z nich (białko nasion soi i białko roślin strączkowych) działają alergennie na organizm cieląt, co prowadzi do uszkodzenia lub zmniejszenia kosmków jelitowych (5-7).

Po okresie siarowym następuje czas przejścia na żyw...