Zaburzenia owulacji u bydła jako jedna z przyczyn powtarzania rui

Zaburzenia owulacji nie są najczęstszą przyczyną brakowania krów (tab. 1), ale łącznie z czasem straconym na próby wprowadzenia krowy w ciążę, nakładem pracy, kosztami materiałów, nasienia – a przede wszystkim niewykorzystaniem w pełni możliwości produkcyjnych zwierząt – są przyczyną wymiernych strat finansowych dla hodowców.

Tab. 1. Przyczyny brakowania krów (4)

Owulacja ma miejsce ok. 24-36 godz. po wystąpieniu pierwszych objawów rui u krów. Długość życia komórki jajowej to 6-12, a nawet do 24 godzin po owulacji. Z kolei żywotność plemników w drogach rodnych określana jest na ok. 24-30 godzin, w przypadku nasienia mrożonego do 48 godzin (nasienie świeże). Biorąc pod uwagę wszystkie te przesłanki, okno na wykonanie unasienienia jest dość małe, a każda anomalia w czasie owulacji może skutkować brakiem zapłodnienia i powtórzeniem rui (tab. 2) (16).

Tab. 2. Skuteczność zachodzenia w ciążę krów z normalnie wyrażoną rują w zależności od czasu inseminacji od zauważenia pierwszych objawów rui (4)

Z definicji zaburzeń owulacji wynika, że jest to zespół anomalii czynnościowych, najczęściej hormonalnych, odpowiedzialnych za prawidłowość przebiegu cyklu rujowego. Kluczową rolę przypisuje się tu osi regulacji na poziomie podwzgórze – przysadka – jajniki. Najczęściej zaburzenia mogą być wynikiem nieprawidłowego wydzielania hormonów na poziomie podwzgórza (GnRH), przysadki (LH) lub jajników. Istnieje wiele przyczyn i tzw. czynników predysponujących do występowania zaburzeń owulacji. Między innymi mogą być uwarunkowane genetycznie, czynnikami środowiskowymi, żywieniowymi, typem hodowlanym, wydajnością itd. Nie bez znaczenia jest także duża zawartość fitoestrogenów w paszach powodujących zaburzenia równowagi hormonalnej, najczęściej objawiające się deficytem hormonu LH (3, 14).

Owulacja terminowa, która ma zasadnicze znaczenie w rozrodzie krów ze względu na czynności organizacyjne, występuje u 70-75% pogłowia. U pozostałego odsetka krów (25-30%) obserwuje się ...