Otyłość – wsparcie procesu odchudzania psów i kotów z perspektywy nowoczesnej fizjoterapii

Bieżnia sucha

Treningi na bieżni suchej mogą stanowić uzupełnienie zabiegów hydroterapeutycznych u zwierząt w lepszej kondycji fizycznej (na dalszym etapie odchudzania) lub alternatywę dla hydroterapii (w przypadku braku dostępności bieżni wodnej lub u zwierząt nietolerujących zabiegów w wodzie, np. kotów).

Ogólne wytyczne co do sposobu przeprowadzenia zabiegu na bieżni suchej są takie same jak na bieżni wodnej, korzysta się zarówno z protokołów treningów ciągłych, jak i interwałowych.

Ćwiczenia siłowe

Siła oraz masa mięśniowa są niezwykle istotnymi cechami motorycznymi, które są kluczowe z punktu widzenia wsparcia psów geriatrycznych, ale również z nadwagą i otyłością. Odpowiednio ukształtowane zmniejszają dolegliwości wynikające z występowania OA (21). Co więcej, regularnie wykonywane ćwiczenia siłowe zmniejszają ryzyko sarkopenii lub ją ograniczają (21). Z tego względu powinno się dążyć do stopniowego wdrażania ćwiczeń siłowych u pacjentów poddawanych odchudzaniu. Nie istnieją konkretne wytyczne opisujące, które ćwiczenia wpływają najkorzystniej na proces odchudzania, jednak zawsze należy dążyć do tego, by były one komfortowe dla zwierzęcia i nie prowadziły do przeciążeń, na które osobniki z nadwagą i otyłością, o słabej kondycji fizycznej, są szczególnie narażone. W dalszej części artykułu znajdują się przykłady ćwiczeń siłowych z podziałem na konkretną partię ciała, na którą oddziałują (21).

Masaż

Masaż może przynieść liczne korzyści dla psa w trakcie procesu odchudzania, zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym. Oto niektóre z pozytywnych aspektów masażu dla psów i kotów w procesie odchudzania:

1. Poprawa krążenia: masaż zwiększa przepływ krwi w obszarach masowanych, dostarczając więcej tlenu i składników odżywczych do mięśni oraz przyspiesza usuwanie nagromadzonych w mięśniach metabolitów (6). W rezultacie może to wspierać zdrowie mięśni i przyśpieszyć regenerację po ćwiczeniach, a co za tym idzie – promować kolejne aktywności fizyczne u danego zwierzęcia.
2. Redukcja stresu i napięcia: masaż może pomóc w redukcji stresu i napięcia u psa lub kota poprzez wpływ na układ nerwowy (18). Zmniejszenie stresu może pomóc psu lub kotu, ale również opiekunowi lepiej radzić sobie z procesem odchudzania. Masaż może również przyczynić się do wzmocnienia więzi między zwierzęciem a opiekunem, co poprawia samopoczucie psa i zwiększa jego motywację do aktywności fizycznej (15).

Zmiany w życiu codziennym

Bardzo istotnym elementem programu odchudzającego jest stała aktywność fizyczna pod okiem opiekuna i z opiekunem psa. Regularne i dłuższe spacery powinny stanowić nieodłączny element nie tylko w trakcie odchudzania, ale na stałe zagościć w planie dnia opiekuna zwierzęcia. Należy podkreślić, że taka forma aktywności przynosi korzyści zarówno psu, jak i jego opiekunowi. Czas trwania i intensywność marszu są zawsze uzależnione od kondycji opiekuna i zwierzęcia, jednak jeśli tylko jest to możliwe, należy stopniowo wydłużać czas spacerów do 20-30 min, 3 razy dziennie. Jeśli stan zdrowia psa na to pozwala, warto dołączyć aktywność interwałową, czyli np. aport za piłką, podbiegi pod górkę, trucht na smyczy, co będzie sprzyjało podniesieniu tempa przemian energetycznych i redukcji tkanki tłuszczowej (2). Należy jednak mieć na względzie, że przy występowaniu zmian o charakterze osteoarthritis nagłe zrywy, skoki, zmiany kierunku biegu są niewskazane. Takim pacjentom poleca się wyłącznie spokojne i długie spacery na smyczy.

Aktywizowanie kotów do ruchu w codziennym życiu przebiega nieco inaczej, niż ma to miejsce u psów. Jeśli tylko jest to możliwe, powinny mieć one możliwość spędzania czasu na zewnątrz budynku. Koty wychodzące z reguły chętnie zażywają ruchu i nie muszą być nakłaniane do aktywności fizycznej. W przypadku kotów niewychodzących wykorzystuje się następujące metody aktywizujące:

• zabawa z kotem przy wykorzystaniu zabawek,
• zabawki, którymi kot może bawić się podczas nieobecności właściciela,
• zabawy stymulowane użyciem smakołyków (20).

Stymulowanie kota do aktywności przy pomocy różnego rodzaju zabawek (wędki, piłeczki, piszczące myszki) należy rozpocząć od krótkich 2-, 3-minutowych sesji, powtarzanych kilkukrotnie w ciągu dnia. Czas pojedynczych sesji wydłuża się, dochodząc nawet do 20 min jednorazowo. W trakcie nieobecności właściciela kot może być motywowany do aktywności fizycznej przez różnego rodzaju akcesoria, takie jak drapaki, tunele czy tory przeszkód.

Silnym motywatorem, który skłania kota do ruchu, jest jedzenie. Warto wykorzystać zabawki, które np. muszą być toczone, aby kot dostał smakołyk. W ten sposób zwierzę będzie zażywało większej dawki ruchu. Dodatkowo taki sposób podawania pożywienia przyczynia się do ograniczenia nudy u kotów niewychodzących (4).