Immunomodulacja: leczenie żywieniem – cz. I

Leczenie żywieniem: przeszłość i powrót zainteresowania

Świadomość, że żywienie ma wpływ na zdrowie, mieli już starożytni, a swoje obserwacje na ten temat spisali Egipcjanie i Hindusi. Nawet Hipokrates miał zalecać swoim uczniom, by w ramach analizy choroby poddawali ocenie również dietę. Najwcześniejsze naukowe dowody na rolę żywienia w czynności układu odpornościowego pochodzą z 1810 roku. To obserwacje poczynione przez J.F. Menkela, który opisał atrofię grasicy u niedożywionych pacjentów w Anglii. Między innymi te badania przyczyniły się do powstania immunologii żywieniowej, która następnie przekształciła się w badania niedoborów żywieniowych powodowanych niedożywieniem. W literaturze anglojęzycznej określa się ten stan skrótem NAIDS (Nutritionally Acquired Immune Deficiency Syndrome – zespół obniżonej odporności na tle żywieniowym) (Meisel, 591-96).

Od swojego zarania, czyli od początku XIX wieku, wraz z odkryciami na temat witamin na początku XX wieku, immunologia żywieniowa skupiała się na wpływie niedoborów żywieniowych na układ odpornościowy. Niedożywienie pozostaje problemem na skalę światową, lecz w tej chwili wiele szkodliwych skutków niedożywienia można skorygować, odpowiednio reagując na konkretny problem żywieniowy. Aktualnie jednak największymi wyzwaniami są starzenie się populacji, stres i przekarmianie. W przeciwieństwie do obniżenia odporności w wyniku niedożywienia zaburzenia odporności na tle starzenia się, stresu lub przekarmiania wymagają podejścia bardziej złożonego.

W takich sytuacjach nie wystarczy sama korekta problemów stricte żywieniowych – przypadki te są dużo trudniejsze do oceny, zrozumienia i prowadzenia. Co jeszcze ważniejsze, współcześni praktycy mają znacznie większe szanse zetknąć się z zaburzeniami odporności drugiego typu (zaburzenia odporności niezwiązane z niedożywieniem). Stąd zmiana paradygmatu we współczesnych badaniach nad immunologią żywieniową: odchodzi się od problemów związanych z niedożywieniem, a sku...