Rak kolczystokomórkowy u ptaków – agresywny przeciwnik

Rak kolczystokomórkowy jest nowotworem złośliwym, wywodzącym się z komórek kolczystych nabłonka, występującym u wielu gatunków zwierząt, w tym u ptaków. Jest to nowotwór miejscowo złośliwy, który często daje wznowy po chirurgicznym usunięciu masy nowotworowej (5, 7, 8, 12). Na podstawie kilku przypadków klinicznych u ptaków została potwierdzona możliwość tworzenia metastaz do narządów wewnętrznych (8, 10, 11). W jednym z takich przypadków zdiagnozowano przerzuty do śledziony, najprawdopodobniej było to związane z przedłużającym się leczeniem, które trwało aż 4 lata. W większości przypadków, pomimo braku przerzutów, lokalne zmiany pierwotne mają znaczący wpływ na pogarszanie się jakości życia chorych ptaków (8, 10, 12).

Predysponowane gatunki to: dzioborożce wielkie (8), papużki faliste, nimfy, amazonki. Według niektórych źródeł nie ma predyspozycji gatunkowych, a nowotwór jest notowany również u innych gatunków, więc być może jest to związane z powszechnym posiadaniem powyższych gatunków w domach (3) i ogrodach zoologicznych (8). SCC u ptaków egzotycznych może występować niezależnie od wieku, jednak wraz z wiekiem ryzyko rozwoju choroby nowotworowej wzrasta. Potwierdzają to opisane przypadki u 2-letniego samca papużki falistej (13) oraz dzioborożców wielkich w wieku 30-40 lat (8). Nie stwierdzono natomiast predyspozycji związanych z płcią (3, 8).

Rozwój raka kolczystokomórkowego może zostać zainicjowany różnymi czynnikami biologicznymi, fizycznymi oraz związkami kancerogennymi. U drobiu na rozwój SCC może mieć wpływ wirus ospy ptasiej. Spośród związków kancerogennych, które mogą inicjować rozwój SCC, wymienia się wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, takie jak methylcholanthren oraz nitrozoaminy (5, 14). Promieniowanie UV (3, 4) oraz chroniczne drażnienie danego miejsca, np. wyrywanie piór z jednego miejsca (ryc. 1) (14), są wymieniane jako czynniki fizyczne predysponujące do rozpoczęcia procesu metaplazji (3, 5). Skarmianie ptaków samym ziarnem o...