Butorfanol czy buprenorfina – co lepiej stosować u zwierząt egzotycznych?

W większości lecznic weterynaryjnych lekarze mają do dyspozycji cały szereg leków stosowanych w znoszeniu bólu. Który z tych preparatów wybrać w przypadku pacjenta egzotycznego? Ze względu na dużą różnorodność zwierząt egzotycznych i mnogość weterynaryjnych leków przeciwbólowych niniejsza praca skupia się jedynie na porównaniu działania butorfanolu i buprenorfiny u najczęstszych małych ssaków, ptaków i gadów odwiedzających gabinety weterynaryjne. Jako uzupełnienie tematu przedstawiam także różne opioidy i niesteroidowe leki przeciwzapalne w ujęciu tabelarycznym, z dawkami i drogą podania (tab. 1).

Tab. 1. Zestawienie leków przeciwbólowych stosowanych u małych ssaków

Butorfanol i buprenorfina należą do syntetycznych leków opioidowych. Buprenorfina jest częściowym agonistą receptorów opioidowych o stosunkowo długim działaniu przeciwbólowym. Działanie to u psa i kota pojawia się do 15 minut po podaniu dożylnym. Dzieje się tak dlatego, że pomimo dużej lipofilności analgetyk wolno wiąże się i uwalnia z połączeń z receptorami opioidowymi (co wyjaśnia długie działanie buprenorfiny). Anestetyk ten u zwierząt egzotycznych najczęściej stosuje się w bólach pourazowych i pooperacyjnych (ryc. 4, s. 91). Należy jednak pamiętać, że lek wywołuje depresję ośrodka oddechowego, jak i silną sedację (1, 2).

Butorfanol wykazuje właściwości zarówno agonisty (receptor mi), jak i antagonisty (receptor kappa). Działanie przeciwbólowe butorfanolu jest nawet 7 razy silniejsze niż morfiny i 40-krotnie większe niż petydyny. Anestetyk często stosowany jest jako wprowadzenie do znieczulenia lub jako element pogłębiania znieczulenia podczas operacji. Działania niepożądane obserwowane u małych ssaków po zastosowaniu butorfanolu to ataksja i depresja układu oddechowego, a także zaburzenia funkcji wątroby (2, 3).

Stosowanie butorfanolu, jak i buprenorfiny u psów i kotów jest powszechnym postępowaniem. Właśnie od doświadczenia z tymi lekami u wyżej wymienionych zwierząt autorka chciał...