Zimno, cieplej… gorąco! − czyli nowe wskazówki dotyczące wstępnego rozpoznawania sepsy
Wybrane czynniki ryzyka do rozwoju sepsy u psów i kotów:
- samce > samice
- rasa (np. dobermany, rottweilery)
- wiek (pacjent pediatryczny, pacjent geriatryczny)
- kontakty ze zwierzętami dziko żyjącymi
- przebywanie zwierząt w grupie (np. koty żyjące w gromadzie)
- hospitalizacja
- upośledzenie odporności (FIV, FeLV)
- terapia lekami immunosupresyjnymi (glikokortykosteroidy, chemioterapeutyki)
- urazy, oparzenia
- przebyte zabiegi chirurgiczne
- perforacje tkanek przez ciała obce
- udar cieplny
- choroba nowotworowa
- rozszerzenie i skręt żołądka/skręt jelita
- przetaczanie krwi
Jak wykazać niewydolność narządową w przebiegu sepsy?
U pacjenta z podejrzeniem sepsy kluczowe znaczenie ma ilościowe określenie stopnia niewydolności ważnych dla życia narządów. W tym celu bardzo przydatna jest skala SOFA (Sepsis-related lub Sequential Organ Failure Assessment). System SOFA w skali od 0 do 4 ocenia wydolność sześciu układów narządowych:
- Układu oddechowego (na podstawie PaO2/FiO2, czyli stosunku ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej do stężenia tlenu we wdychanym powietrzu).
- Krzepnięcia krwi (na podstawie liczby płytek krwi).
- Wątroby (na podstawie stężenia bilirubiny w surowicy).
- Układu sercowo-naczyniowego (na podstawie wartości średniego ciśnienia tętniczego (MAP) i konieczności stosowania leków wazopresyjnych.
- Ośrodkowego układu nerwowego (na podstawie oceny stanu świadomości w skali Glasgow).
- Nerek (na podstawie stężenia kreatyniny w surowicy lub wielkości diurezy) (6, 15).
U pacjenta bez niewydolności narządowej wartość SOFA jest równa 0. Przyjmuje się, że nagła zmiana w wyjściowej punktacji SOFA o ≥ 2 punkty w następstwie zakażenia oznacza dysfunkcję narządów. Wykazano, że nie tylko u ludzi, ale także u psów w stanie krytycznym system SOFA jest przydatnym czynnikiem prognostycznym (6, 15). W badaniu Ripianti i wsp. przeprowadzonym u 40 psów udowodniono, że u zwierząt, u których punktacja SOFA obniżała się lub utrzymywała na stałym poziomie w trakcie hospitalizacji, szanse przeżycia były zdecydowanie wyższe niż u pacjentów, u których punktacja SOFA wzrastała (w tej ostatniej podgrupie 19 psów zmarło, a tylko 1 przeżył) (13). W tab. 3 przedstawiono proponowane dla psów wartości progowe punktacji SOFA.
Jedynym elementem subiektywnym w skali SOFA jest ocena stanu świadomości pacjenta wg skali Glasgow. Pozostałe parametry są parametrami określanymi według wyników badań laboratoryjnych (badanie morfologiczne krwi, badanie biochemiczne surowicy, badanie gazometryczne), a zatem pozwalają na obiektywną ocenę stanu pacjenta. U ludzi z podejrzeniem sepsy i podwyższeniem wartości SOFA o co najmniej 2 punkty wykazano, że ogólne ryzyko śmiertelności wynosi ok. 10% (6). Lekarze weterynarii opiekujący się pacjentami w stanie krytycznym doskonale zdają sobie sprawę z trudności, jaką obarczona jest próba przewidzenia szans powodzenia leczenia, a jednocześnie muszą ją stale określać i opisywać właścicielom zwierząt. System SOFA wydaje się być doskonałym narzędziem pozwalającym nie tylko potwierdzić niewydolność narządową, ale także określić szanse przeżycia pacjenta.
Wydaje się, że w praktyce klinicznej i wstępnej, szybkiej kwalifikacji pacjentów do grupy ryzyka (w tym: zagrożenia sepsą) przydatna może być również uproszczona diagnostyka SOFA (tzw. qSOFA – quick SOFA).
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2608 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Ogólnopolski Dzień Koni
Koń od setek lat zajmował stałe miejsce w polskim krajobrazie, w polskim życiu, i w polskiej symbolice narodowej. Stanowił również symbol bogactwa, bowiem nie każdego było na niego stać. Zwierzęta te przez długi czas były popularnymi zwierzętami pociągowymi, pełniły też funkcje transportowe czy pracowały w gospodarstwach. Rozwój techniki zmienił jednak nieco rolę koni, we współczesnym […]
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Sposoby szerzenia się choroby Pleuropneumonia szerzy się drogą aerogenną od świni do świni, trzoda chlewna jest bowiem głównym rezerwuarem zarazka. Inne gatunki zwierząt, takie jak bydło czy owce, mogą być przypadkowymi nosicielami App, jednak nie odgrywają istotnej roli w szerzeniu się tego drobnoustroju. Jest prawdopodobne, że pewną rolę w epizootiologii omawianej jednostki chorobowej odgrywać mogą […]
Szerzenie się, profilaktyka i terapia ważnych ekonomicznie chorób układu oddechowego świń (pleuropneumonia, mykoplazmowe zapalenie płuc)
Zapobieganie Profilaktyka pleuropneumonii musi być wielokierunkowa. Biorąc pod uwagę fakt, że wystąpienie choroby w stadach wrażliwych na zakażenie wiąże się zazwyczaj z wprowadzeniem do chlewni pozornie zdrowych nosicieli App, zasadniczym elementem w ochronie takich stad jest serologiczna kontrola wszystkich świń wprowadzanych do chlewni. W przypadku wprowadzania do stada App serododatniego zwierząt wolnych od App celowe […]
Wprowadzenie do stomatologii koni
Sondy (ryc. 3) umożliwiają dokładne oczyszczanie szpar międzyzębowych oraz fizjologicznie lub niefizjologicznie występujących nieregularności zębów. Tarniki stanowią kluczowe narzędzie pracy lekarzy weterynarii, którzy w swojej ofercie mają zabieg odontoplastyki. Jeszcze do niedawna zastosowanie znajdowały jedynie tarniki ręczne, w obecnych czasach, ze względu na dużą dostępność i przystępną cenę, coraz częściej stosowane są tarniki mechaniczne (ryc. […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]