Zapalenie błony naczyniowej gałki ocznej u psów i kotów

Zapalenie błony naczyniowej (uveitis) jest poważną chorobą okulistyczną z powikłaniami grożącymi utratą widzenia. Występujące liczne objawy obejmujące całą gałkę oczną, w tym znaczny ból, są motywem pilnych wizyt gabinetowych wymagających zdecydowanego działania.

Przyczyn choroby jest wiele, a jej patogeneza jest złożona. Objawy gałkowe często są manifestacją nie tylko problemu okulistycznego, ale również chorób o przebiegu ogólnym. Wymaganiem klinicznym staje się więc, obok rozpoznania okulistycznego, szczegółowe rozpoznanie układowe i – o ile to możliwe – ustalenie przyczyny wywołującej zapalenie błony naczyniowej (3, 7, 8).

Przypomnienie anatomii i fizjologii błony naczyniowej

Gałka oczna zbudowana jest z trzech warstw. Pierwszą od zewnątrz jest twardówka, która w części przedniej przechodzi w przejrzystą rogówkę. Pod nią znajduje się warstwa środkowa – błona naczyniowa (naczyniówka). Trzecią, najbardziej wewnętrznie położoną warstwą, jest siatkówka.

Warstwa środkowa, błona naczyniowa, jest wielowarstwowym splotem naczyń krwionośnych, oplatającym i odżywiającym beznaczyniowe struktury wewnątrzgałkowe: soczewkę, ciało szkliste i siatkówkę. Wyróżnia się w niej jej część przednią, składającą się z tęczówki i ciała rzęskowego, oraz część tylną, odżywiającą siatkówkę. Tęczówka, obok funkcji odżywczych, reguluje ilość światła przechodzącego do siatkówki – działają w niej dwa mięśnie, zwężające i rozszerzające źrenicę. Ciało rzęskowe natomiast wytwarza ciecz wodnistą, która odpowiada za kształt gałki i ciśnienie wewnątrzgałkowe. Bierze też udział w akomodacji soczewki poprzez utrzymywanie jej we właściwym położeniu dzięki tzw. obwódce rzęskowej – aparatowi podwieszającemu soczewkę. Tylna część błony naczyniowej (choroid) odżywia warstwę receptorową siatkówki. Ponadto w jej zrębie występują melanocyty, komórki barwnikowe, które nadają barwę błonie odblaskowej dna oka.

Błona naczyniowa obok wymienionych wyżej funkcji pełni również rolę obronną. Jest b...