Wybrane zagadnienia dotyczące organizacji i odbywania praktyk zawodowych w zakładach leczniczych dla zwierząt. Cz. II

Odpowiedzialność prawna lekarza weterynarii nadzorującego praktyki

Jeżeli w zakładzie leczniczym dla zwierząt nie został wyznaczony konkretny lekarz weterynarii (nie będący kierownikiem zakładu leczniczego dla zwierząt) za nadzór nad praktykantami odpowiada kierownik zakładu leczniczego dla zwierząt, który zgodnie z prawem odpowiedzialny jest między innymi za organizację pracy. Może on także ponosić konsekwencje powierzania praktykantom zadań niezgodnych z ich kwalifikacjami i uprawnieniami (odpowiedzialność cywilna wynikająca z art. 430 k.c. oraz odpowiedzialność zawodowa).

Zakład leczniczy dla zwierząt jest placówką ochrony zdrowia i dobrostanu zwierząt w celu świadczenia usług weterynaryjnych, jak również w celu realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu ze świadczeniem usług weterynaryjnych. Usługą weterynaryjną jest czynność mająca na celu zachowanie, ratowanie lub poprawę zdrowia zwierząt i ich produkcyjności. Usługi weterynaryjne mogą być świadczone przez lekarza weterynarii posiadającego prawo wykonywania zawodu, z zastrzeżeniem enumeratywnie wymienionych czynności, które może wykonywać osoba posiadająca tytuł technika weterynarii. W związku z tym osoby odbywające praktyki w zakładzie leczniczym dla zwierząt (nie będące lekarzami weterynarii posiadającymi prawo wykonywania zawodu lub technikami weterynarii) nie są uprawnione do świadczenia usług weterynaryjnych, choćby pod nadzorem lekarza weterynarii. Art. 14 Kodeksu Etyki Lekarza Weterynarii głosi – „lekarz weterynarii prowadzący szkolenie praktyczne dla uczniów średnich szkół weterynaryjnych, studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej oraz lekarzy weterynarii, może zezwolić biorącym udział w szkoleniu na prowadzenie badań zwierząt i badań diagnostycznych, leczenie zwierząt oraz wykonywanie zabiegów chirurgicznych wyłącznie w jego obecności”.

Powyższy zapis należy zestawić z art. 13 ust. 1 Kodeksu – „Kierownik zakładu leczniczego dla zwierząt nie dopuszcza, aby czynności, do których wykonywania uprawniony jest wyłącznie lekarz weterynarii, wykonywały inne osoby” – oraz art. 3 (zakres uprawnień technika weterynarii) Ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o zakładach leczniczych dla zwierząt. Tak wiec, planując i organizując praktyki na terenie ZLZ, pamiętajmy o rozważnym wyborze czynności, które pozwalamy wykonywać praktykantom. Niezależnie bowiem od tego, czy czynności lekarsko-weterynaryjne wykonywane są pod nadzorem lekarza weterynarii, czy poza nim, z pewnością uczniowie szkół ponadgimnazjalnych (przyszli technicy) i studenci wydziałów medycyny weterynaryjnej (przyszli lekarze weterynarii) nie posiadają uprawnień do wykonywania czynności zarezerwowanych dla lekarza weterynarii posiadającego prawo wykonywania zawodu. Umożliwiając praktykantom wykonywanie czynności zarezerwowanych dla lekarzy weterynarii, narażamy się na odpowiedzialność prawną.

Odpowiedzialność prawna praktykantów

Odpowiedzialność prawna praktykantów może mieć charakter: cywilny, karny lub dyscyplinarny. Studenci za naruszenie przepisów obowiązujących na uczelni oraz za czyny uchybiające godności studenta podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej uregulowanej przepisami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 6 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego wobec studentów (Dz.U. 2006, Nr 236, poz. 1707). Karami dyscyplinarnymi są: upomnienie, nagana, nagana z ostrzeżeniem, zawieszenie w określonych prawach studenta na okres jednego roku oraz wydalenie z uczelni.

Osoby odbywające praktyki w zakładzie leczniczym dla zwierząt można zaliczyć do personelu pomocniczego. Nie posiadają one uprawnień do wykonywania czynności leżących w kompetencji specjalisty – lekarza weterynarii. Zgodnie z art. 30 Ustawy z dnia 18 grudnia 2003 roku o zakładach leczniczych dla zwierząt – „kto świadczy usługę weterynaryjną, nie mając do tego odpowiednich uprawnień, podlega karze ograniczenia wolności lub grzywnie”. Treścią kary ograniczenia wolności jest ograniczenie swobody osobistej sprawcy poprzez nałożenie na niego rygorów określonych w art. 34 § 2 pkt 1-3 k.k.

Podsumowanie

Sygnalizując tematykę odpowiedzialności prawnej dotyczącej organizacji i odbywania praktyk w zakładach leczniczych dla zwierząt, autor pragnie zwrócić uwagę na konieczność łączenia troski o profesjonalizm podczas odbywania praktyk ze sprawiedliwą i obiektywną oceną działań każdej ze stron. Za prawidłowy i bezpieczny przebieg praktyk odpowiadają zarówno ich organizatorzy, jak i praktykanci. Z założenia każda ze stron powinna odpowiedzialnie traktować i wykonywać ciążące na niej obowiązki. Nie zawsze to się udaje. Ktoś popełnia błąd i pojawia się kwestia odpowiedzialności. Nie sposób wykluczyć odpowiedzialności praktykanta lub lekarza weterynarii odpowiedzialnego za nadzór nad praktykantem (błąd nadzoru). Doświadczenie pokazuje, że czasem winny jest człowiek, czasem zła organizacja pracy i praktyk w zakładzie leczniczym dla zwierząt. Jednoznaczne ustalenie winnego działań lub zaniechań może okazać się skomplikowane.

Piśmiennictwo dostępne u autora.

lek. wet Rafał Ciągarlak

praktyk, praktyk, praktyk