Wybrane preparaty przeciwko pasożytom zewnętrznym psów i kotów – znaczenie, rodzaje i zastosowanie

Mniejsze znaczenie mają preparaty zawierające substancje wpływające na układ hormonalny i enzymatyczny stawonogów (hormon juwenalny, zaburzenie wytwarzania chityny). Są to środki bardzo bezpieczne, jednak stosunkowo mało popularne. 

Częstym problemem jest nieskuteczność leczenia egzopasożytów. Jest to po części skutkiem sprzedaży ww. środków przez osoby niemające koniecznego wykształcenia weterynaryjnego lub stosowania przez właścicieli według własnego uznania, bez przeczytania dołączonej ulotki. Opisywane substancje czynne nie są bezpiecznymi witaminami czy innymi preparatami dietetycznymi bądź kosmetycznymi, których nadmierna czy niewłaściwa podaż nie wywoła groźnych skutków ubocznych. Szczególnie często zdarza się zatrucie permetryną u kotów. Bardzo częste są zatrucia wywołane podawaniem fipronilu u młodych szczeniąt, mimo że ulotka farmaceutyczna odradza stanowczo takie działanie.

Wiele środków musi być podawanych w określonych terminach i w określony sposób. Preparaty typu spot-on nie mogą być podawane bezpośrednio przed kąpielą czy po kąpieli, gdyż zwierzę nie ma odpowiedniej warstwy filmu skórnego lipidowego umożliwiającego rozchodzenie się substancji czynnej po powierzchni ciała. Obroża insektobójcza powinna być dobrana do określonej masy ciała zwierzęcia, gdyż zdarzają się zatrucia spowodowane użyciem nieodpowiednio dużej obroży. Przy stosowaniu aerozoli należy chronić nos, oczy i pysk zwierzęcia. Podobna zasada dotyczy zasypek. Szampony owadobójcze powinny być stosowane ściśle ze wskazaniami producenta. Maści zawierające substancje przeciw świerzbowcom powinny być stosowane w sposób długotrwały, zgodnie z zaleceniem producenta. Choroby skóry oraz moczenie sierści (deszcz, kąpiele w wannie oraz np. w rzece) skutkują obniżeniem skuteczności działania środków przeciwpasożytniczych.

Alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS) stanowi poważny problem, który jest niemal niemożliwy do opanowania wyłącznie na drodze podawania środków przeciwko pchłom i wymaga odpowiedniego rozpoznania i leczenia, gdyż do wywołania niekorzystnej reakcji wystarczy jedno ugryzienie przez pchłę (która wprawdzie wkrótce padnie w wyniku kontaktu z substancją przeciwpasożytniczą, ale kaskada reakcji alergicznych już rusza). Stąd w tym przypadku pojawiają się pretensje ze strony nieuświadomionego właściciela zwierzęcia odnośnie rzekomej nieskuteczności leczenia.

Substancja czynna musi być dokładnie dostosowana do przypadku klinicznego, gatunku zwierzęcia i jego wieku, zaś forma podania zależy od indywidualnego upodobania właściciela i decyzji lekarza weterynarii. Tak stosowane środki wykazują dużą skuteczność i są w pełni bezpieczne dla pacjentów. Należy jednak podkreślić, że w zasadzie nie ma substancji, która będzie działała w 100%, natomiast wiele z nich w sposób bardzo znaczący ogranicza inwazje pasożytów.